مشکلات آموزش برخط در دوران کرونا از دیدگاه معلمان و والدین و ارائۀ راهکارها

همه‌گیری کُوید–19 مراکز آموزشی را ناگزیر به تلفیق آموزشِ برخط با روش‌های سنتیِ یادگیری کرده که به علت ساختار و ماهیت خود مشکلاتی را برای معلمان و والدین به همراه داشته است. هدف پژوهش حاضر مشخص‌کردن مشکلات آموزش برخط از دیدگاه والدین و معلمان و پیشنهاد راهکار است. ابتدا در فاز کیفی به روش نمونه‌گیریِ هدفمند، 14 معلم و 15 والد انتخاب شدند و با آن‌ها مصاحبۀ نیمه‌ساختاریافته انجام شد. اطلاعات با روش کلایزی تحلیل و مقولات اساسی ازطریقِ آن استخراج شد. در فاز کمّی، دو پرسش‌نامه بر اساس همین مقولات طراحی و با نمونه‌گیریِ گلوله‌برفی به شکل اینترنتی روی 357 والد و 306 معلم اجرا شد. تحلیل اطلاعات پس از تعیین ویژگی‌های روان‌سنجی پرسش‌نامه‌ها (روایی سازه به روش تحلیل عاملی اکتشافی، ملاکی، محتوایی و اعتبار)، نشان داد مشکلات آموزش برخط از دیدگاه معلمان در هشت مولفه (به ترتیب اولویت: آسیب‌های استفادۀ افراطی دانش‌آموزان از اینترنت، مشکلات شبکۀ شاد و منابع دیجیتالی، نقض عدالت آموزشی، کمبود امکانات پایه، مشکلات فرایند یاددهی–یادگیری و سنجش، فشار شغلی، همکاری‌نکردن والدین و سواد رسانه‌ای پایین) و از دیدگاه والدین در هشت مولفه (کمبود امکانات پایه، آسیب‌های استفادۀ افراطی از اینترنت، کاهش کارآمدی معلم، وقفه در تحول شخصیتی دانش‌آموز، کاهش انگیزش، برهم‌خوردن نظم خانه و ناآشنایی با عناصر و مهارت‌های آموزشی والدین) مقوله‌بندی می‌شوند. براین‌اساس، پیشنهاد‌هایی مبنی بر ارتقای سواد رسانه‌ای، تسهیل تعامل میان مدرسه با والدین، بهبود پیام‌رسان‌ها، منابع آموزشی دیجیتالی و آموزش تلویزیونی، فراهم‌کردن امکانات پایه، ارتقای نظارت والدینی، آموزش مهارت‌های آموزش غیرحضوری، تشویق ارتباط همسالان و بهبود زمان‌بندی تدریس مطرح و بررسی شد.

Online teaching problems during COVID 19 pandemic from teachers and parents’ viewpoints and suggesting practical solutions

Covid 19 pandemic has forced educational centers to combine online teaching with their traditional learning strategies. Due to its nature and structure, online teaching has caused multiple problems for both teachers and parents. This study aimed at determining online teaching problems from teachers’ and parents’ viewpoints, prioritizing them and suggesting effective solutions. First, in the qualitative phase, purposive sampling method was used to select 14 teachers and 15 parents. They were interviewed by semistructured method and their data was analyzed using Colaizzi method to extract key categories. In the quantitative phase, two questionnaires were designed based on the extracted categories from the previous phase. Using snowball sampling method 357 parents and 306 teachers completed the questionnaires via online link. Psychometric properties of the questionnaires were evaluated (construct validity through exploratory factor analysis, criterion, content, and reliability). Data analysis showed online teaching problems from teachers’ point of view could be categorized in 8 components (i.e., harms due to students’ excessive use of internet, Shād network and digital resources’ problems, violation of educational justice, poor basic facilities, problems regarding teachinglearning process and assessment, job pressure, lack of parent collaboration and low media literacy, respectively). Online teaching problems from parents ‘point of view could also be categorized in 8 components including poor basic facilities, harms due to students’ excessive use of internet, decreasing the efficiency of teachers, interruption in student personality development, decreasing their motivation, disrupting the order of the home and unfamiliarity with the elements and educational skills of parents. Based on these results, suggestions on increasing media literacy, mediating schoolparent relations, upgrading messengers, online sources and TV educational programs, providing basic facilities, enhancing parental supervision, instructing distance teaching techniques, prompting peer relations and time management was presented and discussed.