آسیب‌شناسی فرایند هدایت تحصیلی دانش‌آموزان پایه نهم استان ایلام

همگام با تغییرات نظام آموزشی کشورمان در سالیان اخیر، موضوع هدایت تحصیلی نیز دچار تغییراتی شد که برخی چالش‌ها و آسیب‌ها را در پی داشته است. در همین راستا، هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی آسیب‌شناسی فرایند هدایت تحصیلی دانش‌آموزان پایه نهم استان ایلام در سال تحصیلی 98-1397 بود. با بهره‌جستن از ابزارهای کیفی و کمی، مطالعه حاضر از نوع روش تلفیقی بود. در بخش کیفی، تحلیل مضمون مصاحبه‌های عمیق و نیمه‌ساختاریافته‌ای با دانش‌آموزان، اولیا و مشاوران، تا حصول اشباع نظری تا 27 مصاحبه انجام شد. روش نمونه‌گیری به‌کاررفته از نوع هدفمند بوده و یافته‌ها توسط دیدگاه مشارکت‌کنندگان اعتباریابی شده‌اند. تجزیه‌وتحلیل کدها به 44 کد مفهومی ذیل آسیب‌شناسی موضوع منجر شد که در هشت مقوله اصلی طبقه‌بندی شدند: «چالش‌های بنیادین انتخاب، باورهای خاص اولیا، برگه‌های نمادین، ملاک عینی انتخاب، بی‌ملاحظگی و رفع تکلیف، عملکرد مشاور از باور تا ناباوری، نارسایی الکترونیکی و القائات ناهمگون». بخش کمی نیز شامل 400 دانش‌آموز بود که با روش نمونه‌گیری تصادفی انتخاب شدند. پرسشنامه نیز بر اساس یافته‌های کیفی تدوین و اعتبار آن با تحلیل عاملی تاییدی مورد تایید قرار گرفت. نتایج نشان داد، از بین آسیب‌های هشتگانه مستخرج کیفی، چالش‌های انتخاب رشته از دیدگاه دانش‌آموزان مهم‌ترین آسیب بود. همچنین، نتایج آزمون من - ویتنی برای تعیین ملاک اصلی در کسب رشته، حاکی از این بود که دانش‌آموزان نمرات کارنامه را اصلی‌ترین معیار برای کسب رشته دلخواه دانسته‌اند.

The pathology of the 9th grade students’ educational guidance process in Ilām province

Along with the changes made in Iran’s education system in the recent years, the subject of “the educational guidance” has also undergone some changes along with some challenges and damages. So, the main aim of this research was to examine the pathology of the 9th grade students’ educational guidance process in Ilām province in the academic year of 20182019. Using the qualitative and quantitative tools, the present study was a mixedmethods one. In the qualitative section, using the thematic analysis method, the indepth and semistructured interviews were conducted with students, parents, and counselors and to reach the theoretical saturation, 27 interviews was conducted. The sampling method was a purposeful type and the findings were validated by the participants’ perspectives. By coding and analyzing the codes, 44 conceptual codes were developed for the pathology of the subject, which were classified as the 8 main categories, i.e., the fundamental selection challenges, particular beliefs of the parents, symbolic forms, objective criterion of choice, inconsiderateness and doing casually, advisor’s performance from belief to disbelief, electronic failure, and the heterogeneous inductions. The quantitative section also included a sample size of 400 students who were selected using the random sampling method. The questionnaire was also designed based on the qualitative findings and its validity was verified by the confirmatory factor analysis. The results revealed that among the eight qualitative harms derived, the challenges of choosing a discipline were the most important damage from the perspective of students. The results of the MannWhitney test to determine the main criterion for obtaining the field suggested that the students have recognized the record scores as the main criterion for obtaining the desired field of study.