رابطه حافظه فعال خواندن با درک متن نوشتاریِ دانش آموزان دوره دوم متوسطه با نگاهی روان زبان شناختی

این مطالعه پژوهشی ترکیبی است جامعه آماری آن پژوهش، دانش‌آموزان دختر پایه یازدهم نواحی 1 و 2 شهرستان رشت در سال تحصیلی 98-1397 بودند و از آن میان، 120 نفر به‌عنوان نمونه آماری برای اجرای مقدماتی و نهایی و به شیوه نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل آزمون درک متن نوشتاری (محقق‌ساخته) و نسخه بومی‌سازی شده آزمون حافظه فعال خواندنِ دانمان و کارپنتر (1980، برگرفته از قوامی لاهیج، 1397) بود. پس از اجرای نهایی آزمون درک متن نوشتاری و نیز اجرای نسخه بومی‌سازی شده آزمون حافظه فعال دانمان و کارپنتر، داده‌ها با دو آزمون هم‌بستگی پیرسون و رگرسیون تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان دادند که نمره‌های درک متن نوشتاری با نمره کلی آزمون حافظه فعال خواندن (0/67= α) و نیز با نمره‌های مولفه اندوزش این آزمون، هم‌بستگی مثبت و معنادار دارند (0/59= α) و برعکس با نمره‌های مولفه پردازش این آزمون رابطه معناداری ندارند (0/17= α). می‌توان وجود رابطه مثبت و معنادار میان درک متن نوشتاری با مولفه اندوزشِ حافظه فعال خواندن را به‌پیروی از سووانسن و برنینگر (1995) چنین تبیین کرد که عملکرد افراد در درک متن نوشتاری و حافظه فعّال کلامی توسط نظامی با گنجایش کلی هدایت می‌شود. بر همین اساس، حافظه فعال روی درک متن نوشتاری اثرگذار است، زیرا مقیاسی برای گنجایش ذخیره‌سازی در انواع تکلیف‌های کلامی فراهم می‌آورد. یعنی با توجه به نقش مهارت درک متن نوشتاری در فهمِ مطالبِ آموزشی و با توجه به رابطه بین درک متن و حافظه فعال، می‌توان با تقویت حافظه فعال به عملکرد بهتری در درک متن رسید. پیامدهای یافته‌ها مورد بحث قرار گرفته‌اند.

The relationship between reading working memory and reading comprehension of Iranian secondcycle high school students from a psycholinguistic viewpoint

This mixedmethods research studies the relationship between reading working memory and reading comprehension among high school students from a psycholinguistic view. The research population included all 11th grade female students of high schools in Rasht in 139798. The research sample consisted of 120 female students who took part at the pilot and final study and they were selected through convenience sampling method. The research tools were the researchermade reading comprehension test and the nativised version of Daneman & Carpenter’s working memory (taken from Ghavāmi, 1397). After final distribution of the researchermade reading comprehension test and the nativised version of Daneman & Carpenter’s working memory test among the participants, data were analyzed, using the Pearson correlation and Regression. The results showed there is a significant positive relationship between the reading comprehension test scores and those of storage component of working memory (r  =0/59) and reading working memory (r  =0/67), while there was no relationship between the reading comprehension test scores and the scores of processing component of working memory (r= 0/17). Following Swanson and Berniger (1995), the significant positive relationship between reading comprehension scores and those of storage component of working memory could be justified, saying that, the people’s performance on reading comprehension and verbal working memory is directed by a system with a general capacity. Accordingly, working memory could affect reading comprehension, since it provides a measure for the capacity of storage in different verbal tasks. Considering the role of reading comprehension in understanding instructional materials, and having in mind the relationship between reading comprehension and working memory, it could be said that the performance on reading comprehension could be improved through strengthening working memory. The implications of the findings would be discussed.