بی‌انگیزگی تحصیلی دانش‌آموزان پسر دوره متوسطه اول نواحی روستایی: یک مطالعه داده بنیاد

بی‌انگیزگی تحصیلی یکی از معضلات و آسیب‌های جدی کنونی نظام آموزشی کشور در تمام سطوح تحصیلی است. بدین نظر، هدف پژوهش حاضر، مطالعه کیفی پدیده بی‌انگیزگی تحصیلی دانش‌آموزان دوره متوسطه اول در نواحی روستایی و ارائه نظریه‌ای داده بنیاد است. جامعه آماری شامل دانش‌آموزان پسر متوسطه دوره اول در کلاس‌های هفتم، هشتم و نهم در نواحی روستایی شهرستان دهلران در سال تحصیلی 97-1396 هستند. شرکت‌کنندگان در پژوهش 17‌ دانش‌آموز بودند که به شیوه هدفمند انتخاب شدند و در مصاحبه‌های نیمه ساختاریافته شرکت کردند. فرایند تحلیل داده‌ها شامل سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی (گزینشی) بود. به‌این‌ترتیب، مرحله کدگذاری باز به تعداد 59 مفهوم اولیه منجر شد که با حذف و تعدیل کدهای همسان، در مرحله دوم به تعداد 27 مضمون تقلیل یافتند و با انجام پالایش مفاهیم، هشت مقوله اصلی شامل «سرمایه خانواده»، «میدان‌های متقاطع»، «منش و سبک تدریس معلم»، «خود پنهان»، «پرسه‌زنی متنوع»، «چالش‌های تردد»، «اشکال و تناقضات نظام ارزیابی» و «تقلیل‌گرایی سواد به خواندن و نوشتن» شکل گرفتند. در پایان، به استناد مقولات اصلی کشف‌شده، مقوله مرکزی پژوهش، یعنی بی‌انگیزگی تحصیلی، به مثابه فقر رفتاری، نهادی و فرهنگی تعیین و در قالب یک نظریه داده بنیاد ترسیم شد.

Educational demotivation of the firstgrade high school students in the rural areas: A grounded theory study

Nowadays, educational demotivation is one of the serious challenges and damages to Iran’s educational system at all levels. The aim of the present study was to qualitatively investigate the educational demotivation among the first cycle high school students in rural areas and to present a grounded theory. The statistical population included the first cycle male high school students in the rural areas of Dehlorān city in the academic year 20122013. The research sample included 17 students who were selected using purposeful sampling method and based on the »theoretical saturation principle«. Also, the research instrument was the indepth interviews. The process of data analysis included three coding phases: open, axial, and selective. The open coding resulted in 59 initial concepts, which were reduced to 27 themes by modifying the similar codes. In the second phase, and through refining the concepts, the eight major categories were formed: »family capital«, »cross fields«, »teaching style«, »the hidden self«, »diverse roaming«, »traffic challenges«, »forms and contradictions of the assessment system« and» reductionism of literacy to reading and writing«. Finally, based on the discovered major categories, the central focus of the research, namely the academic anxiety as a behavioral, institutional and cultural poverty was determined and a grounded theory was developed.