منشا خطاهای دانش‌آموزان در حل مسائل مربوط به سواد ریاضی

هدف پژوهش حاضر، شناسایی خطاهای دانش‌آموزان در حل مسائل مربوط به سواد ریاضی بر مبنای «مطالعات پیزا» بود. این پژوهش با رویکرد کیفی و روش پژوهشی «مصاحبه مبتنی بر تکلیف» انجام شد. مشارکت‌کنندگان در این پژوهش، 9 دانش‌آموز پایه دهم در ابتدای سال تحصیلی 98-1397 بودند که داوطلبانه تمایل به همکاری داشتند. داده‌های این مطالعه از طریق مصاحبه با مشارکت‌کنندگان بر مبنای چهار تکلیف انتخاب‌شده از آزمون سواد ریاضیِ محسن‌پور و همکارانش (1394) گردآوری شد. پس از انجام مصاحبه‌ها و پیاده‌سازی آن‌ها، تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با کاهش نظام‌وارشان در چند مرحله بر اساس «معناداری» و «عدم معناداری» پاسخ‌ها انجام شد. یافته‌های این پژوهش، خطاهای حل مسئله شرکت‌کنندگان بودند، که شامل این موارد می‌شدند: 1. بی‌دقتی در خواندن صورت سوال؛ 2. غلبه قالب‌های ذهنی قبلی بر فرایند خواندن سوال؛ 3. ناتوانی در ارائه مدل ریاضی بر اساس مدل زندگی واقعی؛ 4. ناتوانی در شناخت ویژگی‌های شکل‌های هندسی؛ 5. درک نکردن معنای ریاضیِ واژه‌هایی که در زبان محاوره‌ای استفاده می‌شوند؛ 6. اشتباه در درک مفهوم محیط و مساحت؛ 7. بی‌توجهی به مفهوم واحدهای اندازه‌گیری و تبدیل واحدها، 8. ناتوانی در تفسیر عددهای ریاضی در دنیای واقعی؛ 9. دشواری در کار کردن با عددهای اعشاری.یافته‌های مزبور پژوهشگران را به این نتیجه‌گیری رساند که ریشه این 9 دسته خطای مذکور، توجه کمتر به یادگیری مفهومی و تاکید بیشتر بر یادگیری طوطی‌وار، ندادن فرصت حدس و آزمایش به‌عنوان یکی از راهبردهای مفید حل مسئله و استفاده صوری و غیرواقعی از مسائل کاربردی ریاضی در برنامه و کلاس‌های درس ریاضی است.

The root causes of the students’ errors in solving the mathematical literacy problems

The purpose of this research was to identify the errors of students in solving the mathematical literacy problems based on PISA studies’ framework. This research was carried out with a qualitative approach and the taskbased interview. The research sample included nine students at the beginning of the 10th grade who participated voluntarily in the academic year 139798. Data was gathered through interview with the participants, based on the 4 tasks derived from the mathematical literacy test which was developed by Mohsenpour et al. (1394). After interviewing the participants and transcribing the spoken text, data analysis was done through systematically reducing the text based on the meaningfulness and meaninglessness of the information obtained from the students’ answers. The findings indicated that the most common errors were: 1carelessness in reading the math questions, 2the dominance of the students’ mental frameworks during reading the questions, 3inability in applying a mathematical model to the real life model, 4inability in recognizing the features of the geometric shapes, 5lack of understanding the mathematical meaning of the words that have an informal language usage, 6making mistakes in the concepts of the perimeter and area, 7lack of attention to the concept of the units of measurement and conversion of the units, 8inability in  interpreting the mathematical numbers in the real world and 9 difficulty in working with the decimal numbers. Based on these findings, the researchers concluded that the root causes of these errors is due to an emphasis on the rote learning and less attention to the conceptual learning, lack of opportunity for trial and error as a useful strategy for the math problem solving, and formal and unreal usage of the applied math problems in the curriculum and the math course classes.