الگوی مصرفی و درآمدی خانوار در دوران مشروطه

دوره مشروطه و سال‌هایی که منتهی به آن شده، شاهد بروز و ظهور سازمان‌ها و نهادهای اقتصادی بسیاری بر اثر مواجه شاه و روشنفکران با غرب بوده‌ است. تلاش‌های بی‌شماری به جهت اصلاح امور اقتصادی صورت گرفته و با توجه به حضور و فعالیت چشم‌گیر تجار، می‌توان این دوره‌ها را دوره‌های فعال اقتصادی نامید؛ اما در این میان آنچه کمتر دیده شده و به آن پرداخته شده، ویژگی‌های رفتاری و سبک زندگی ایرانیان به خصوص در شهرها بوده است. سوژه انسانی و نیز مباحث مستقیم مربوط به اقتصاد معیشتی امر مغفول در اسناد تاریخی و تحلیل‌های تاریخی پس از آن است. توجه به این مهم که اوضاع اقتصادی چگونه بر افراد سهل یا تنگ می‌گرفته، ماجرایی است که جز به اختصار و تنها در زمان‌های قحطی روایت نشده است. این پژوهش تلاش دارد که ابتدا چهره‌ای از ایرانی دوره‌ پایانی قاجار به لحاظ سبک زندگی و استفاده از کالاهای فرهنگی و یا ضروری ارایه دهد. از طرف دیگر بر اساس اندک داده‌هایی که از قیمت‌ها و اوضاع اقتصادی از ابتدای دوره ناصری تا برآمدن رضاخان در اسناد، سفرنامه‌ها و کتب تاریخی متعدد وجود دارد، تصویری از وضعیت اقتصادی، سبد مصرفی و درآمدی خانوارهای ایرانی ارایه دهد. در نهایت الگوی تورم سالانه، دلایل پیدایش تورم‌های حاد مقطعی، اوضاع روستاییان و شهرنشینان در قبال تورم موجود و نیز برخی اسناد از ویژگی‌های درآمدی مردم در آن دوران از نتایج این پژوهش بوده است.