انتقال و انتشار تکانۀ نفت در بازار سهام کشورهای صادرکنندۀ عمده نفت: درس‌هایی از ایران

پژوهش کنونی به این مسئله می‌پردازد که تکانۀ نفت از چه کانال‌‏هایی به بازار سهام انتقال می‌یابد و نحوۀ انتشار آن در بازار سهام به چه صورت است. در این راستا با به‌کارگیری رهیافت خودرگرسیون برداری با عامل‌افزوده و استفاده از متغیرهای متنوع ازجمله شاخص قیمت‌های جهانی گروه‌های کالایی، متغیرهای اقتصاد کلان، شاخص‌های صنایع بزرگ بورسی، و شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران در بازۀ زمانی 1396-1384، توابع کنش-واکنش استخراج شده‌‌‎اند. سپس، سازوکار‌ انتقال تکانۀ قیمت نفتی و انتشار آن در بازار سهام ایران به عنوان کشور صادرکنندۀ عمده نفت تحلیل شده است. یافته‌های پژوهش حاضر نشان‌دهندۀ اثرگذاری تکانۀ نفت از سه راهِ کانال مستقیم، کانال قیمت جهانی کالاها، و کانال اقتصاد کلان بر بازار سهام است. ناگفته نماند که نحوۀ واکنش از این کانال‌ها بر مبنای آثار تکانۀ نفتی متفاوت بوده و بر اساس این در فرایند انتشار تکانۀ قیمت نفت در بازار سهام، شاخص گروه فرآورده‌‏های نفتی، محصولات شیمیایی، فلزات اساسی، استخراج کانه‌‏های فلزی، چندرشته‌‏ای‌های صنعتی، بانکداری و سیمان به‌طور معنادار و پایداری افزایش یافته و از طریق افزایش شاخص سهام این گروه‌‏ها، شاخص کل بازار سهام را به‌طور معنادار و پایداری ارتقا داده است. 

transition and propagations of oil shock in the oil exporting countries: lessons from iran

the current research aims to answer the question as to by which channels the oil shock is transmitted to the stock market and how it spreads in the stock market. in this regard, the factor-augmented var approach, and also the global price index of commodity groups, macroeconomic variables, indices of large listed industries, and the total index of the tehran stock exchange (for the period 2004-2016) have been used. hence, the action-reaction functions are extracted in order to study the transmission mechanism of the oil price shock and its propagation in the stock market of iran as an oil-exporting country. the findings show the impact of the oil shock on the stock market through three channels: (a) direct channels (b) global commodity price channels and (c) macroeconomic channels. furthermore, based on the effects of the oil shock, the way of reaction from these channels is different. accordingly, in the process of spreading the oil price shock in the stock market, the index of the group of petroleum products, chemical products, basic metals, metal ore extraction, multidisciplinary industrial, banking, and cement sectors, and consequently the total stock market index, increases significantly and steadily.