اقتصاد سیاسی خصوصی‌سازی شرکت‌های دولتی به روش رد دیون

هدف این پژوهش بررسی مشابهت ها در واگذاری شرکت‌های دولتی به روش رد دیون (مطالعه موردی واگذاری شرکت‌های هواپیمایی آسمان، ماشین‌سازی تبریز، حمل‌ونقل ریلی رجا، و دخانیات به صندوق‎های بازنشستگی) و چالش های ادارۀ این شرکت‌های در دوران پس از واگذاری، با استفاده از روش نظریه داده‎بنیاد است. داده­‌های مورد نیاز از طریق مصاحبه با ذی­نفعان واگذاری و اَسناد سازمانی گردآوری شده‎اند. اهم یافته‌‌‍­های پژوهش عبارت‎اند از: 1) شرکت‌ها به صورت غیررقابتی و بدون رضایت صندوق های بازنشستگی به آن‎ها واگذار شده اند؛ 2) به‌رغم مشکلات ساختاری شرکت‌ها و با وجود صراحت قانون، اصلاح ساختار پیش از واگذاری انجام نشده است؛ 3) سازمان خصوصی سازی نظارتی بر عملکرد بنگاه‌های واگذارشده نداشته است؛ 4) اهلیت تخصصی خریداران ارزیابی نگردیده است؛ 5) رویه واحدی برای ارزش‎گذاری شرکت‌ها وجود نداشته است؛ و 6) پیش از واگذاری تمهید مناسب برای انتقال وظایف حاکمیتی شرکت‌ها به بخش‌های حاکمیتی ذی­ربط اندیشیده نشده است. از آن‎جایی که در هیچ یک از این واگذاری ها، دولت پیش‎نیازهای واگذاری را رعایت نکرده است، خصوصی‌سازی به مفهوم انتقال مالکیت به بخش خصوصی برای ارتقای کارایی و انتفاع از شرایط رقابتی اتفاق نیاُفتاده و دولت تعهدات خود را برای دستیابی به اهداف خصوصی‌سازی در برابر تامین مالی برای رفع کسری بودجه نقض نموده است.

the political economy of privatization by debt settlement method

this study uses the grounded theory to find the similarities between the processes through which the ownership of different state-owned companies has been transferred as debt settlement, and the challenges with which these companies have been dealing after the transfer. the data that have been used for the analysis is based on the interviews with the relevant officials, organizational documents, and other evidence pertaining to the transfer of the ownership of four companies to pension funds (aseman airways, tabriz machinery, raja railway transport, iran tobacco. this paper’s main findings are: (1) all of the transfers have been made without competition and the consent of pension funds; (2) the transfers have been made despite severe problems with which the companies had been dealing, although, according to the explicit content of the law, structural reform is the prerequisite of the ownership transfer; (3) the privatization organization has not supervised the performance of the transferred companies; (4) the transfers have been made without evaluating whether the buyers met the qualification requirements; (5) there was not a single procedure for financial evaluation of the companies; and (6) there was not an appropriate process for the delegation of the public responsibilities of the companies to the relevant governance sectors. in fact, in all of the transfers we have studied, the government has neglected the prerequisites, and privatization in the sense of transferring the ownership to the private sector to improve efficiency has not happened, and the government has violated its commitments to achieve the main goal of privatization (which is financing the budget deficit).