پویایی‌های کل‎‌‌های پولی، نرخ ارز و ارتباط آن با تورم در کوتاه‌مدت و بلندمدت

روایت غالب برای توضیح نوسانات و ماندگاری درصد تورم طی دهه اخیر بر رشد بالای نقدینگی و محدود نشدن ترازنامه بانک‎های خصوصی تاکید کرده است. به‌رغم کاهش درصد رشد نقدینگی طی دو سال گذشته، درصد تورم کاهش قابل‌‌توجهی نداشته است. از این‌رو، پرسش‏هایی دربارۀ میزان اثربخشی سیاست کنترل مقداری و این‎که آیا نقدینگی علت اصلی افزایش تورم و ماندگاری آن در سطوح بالا بوده، مطرح شده است. این پژوهش هم‌‌‏آمیزی سه عامل نوسانات نرخ ارز ناشی از تکانه‌‏های بخش خارجی، اُفت تقاضای دارایی برای ریال، و فقدان لنگر موثر اسمی برای کنترل انتظارات تورمی را روایتی جامع‌تر از تفاسیر ساده پولی برای توضیح موج‌های تورمی مشاهده‌‏شده و استمرار تورم در سطوح بالا می‌داند. در این پژوهش از رویکرد بردارهای خودهم‎‌برگشتی ساختاری برای تحلیل و تبیین روابط کوتاه‌مدت و همزمان میان کل‌‏های پولی، نرخ ارز، درصد تورم و تقاضای کل استفاده شده است. نتایجِ به‎‌‌دست‌آمده نشان از تاثیر بالای رشد نرخ ارز و استمرار انتظارات تورمی و تاثیر اندک نرخ رشد کل‌‏های پولی بر پویایی‌های کوتاه‌مدت تورم در دورۀ زمانی 1369 تا نیمه اول 1402 دارد. نتایج به‎‌‌دست‌آمده از الگوی تصحیح خطای برداری نیز تاییدی بر نتایج الگوی اول است. با وجود این، در الگوی تصحیح خطای برداری، افزایش سهم کل‌‏های پولی از نوسانات شاخص قیمت مصرف‌کننده در بلندمدت مشاهده می‌شود. بنابراین، زمانی که پویایی‌های بلندمدت میان تورم، کل‌‏های پولی، و نرخ ارز مطرح باشد، نقش کل‌‏های پولی پررنگ می‌شود.

dynamics of monetary aggregates, the exchange rate and their relationship with inflation in iran

the prevalent narrative regarding the surge of inflationary pressures in the iranian economy over the past five years emphasizes the growth of lending by the banking system. monetary policy over the last few years has also focused on limiting the growth of broad money aggregates. however, despite a substantial reduction in the growth rate of m2, the rate of inflation has persisted above the long-run trend. naturally, questions arise whether higher rates of inflation since 1397 are the consequence of higher monetary growth rates or whether other factors can explain the recent bouts of elevated inflationary pressures. moreover, how effective is the announced policy of targeting the growth rate m2 aiming at reducing the inflation rate in the short and the long run? the present study proposes that the concurrence of three different but related factors - exchange rate fluctuations, weakening of asset demand for rial, and the lack of an effective policy anchor to curb inflationary expectations - provide a more accurate and complete narrative than a simple monetary explanation. we employ a structural vector autoregression model for short-run analysis and a vector error correction specification for the long-run analysis to identify which macroeconomic variables have had a more significant role in generating inflationary pressures during the 1367q2-1402q2 period.