شاخص‌های رفتار قیمتگذاری و عوامل موثر بر آن: شواهدی از داده‌های خرد قیمتی کالاهای عرضه ‌شده در فروشگاه رفاه

چسبندگی قیمت‌ها که با شاخص‌هایی همچون بسامد تغییرات قیمت و دورۀ ماندگاری قیمت‌ها اندازه‌گیری می‌شود، یکی از مولفه‌های تاثیرگذار بر نحوه مدیریت و کنترل نقش‌آفرینی سیاست‌های پولی در اقتصاد است. در واقع، می‌توان گفت چسبندگی قیمت‌ها از جهت ایجاد امکان بهبود متغیرهای حقیقی در کوتاه‌مدت به نفع سیاستگذاری پولی است. کشف عوامل موثر بر شاخص‌های رفتار قیمتگذاری نیز به سیاستگذار پولی این امکان را می‌دهد که بتواند از طریق رصد تحولات این عوامل تاثیرگذار، تغییرات شاخص‌های رفتار قیمتگذاری را تا حدودی پیش‌بینی کند. محاسبات صورت گرفته برای دوره زمانی 17 ساله _ از آبان 1379 تا مهر 1396 _ با استفاده از 84 میلیون داده خرد قیمتی کالاهای عرضه شده در فروشگاه‌های زنجیره‌ای رفاه که وزن 50 درصدی از سبد مصرفی خانوارها را شامل می‌شود، حاکی از آن است که قیمت کالاها به طور متوسط بیش از 2/52 ماه ماندگاری ندارد و در هر ماه به طور متوسط قیمت دست کم 47/34 درصد کالاهای مورد بررسی دستخوش تغییر شده است. این امر نشانگر کم بودن چسبندگی قیمت در ایران است. در راستای کشف عوامل موثر بر شاخص‌های رفتار قیمتگذاری، نتایج نشان می‌دهد که بسامد تغییرات قیمت با نرخ تورم (بر مبنای هر دو شاخص قیمت مصرف‌کننده و تولیدکننده) رابطۀ مثبت آستانه‌ای دارد، به‌طوری که با عبور از نرخ تورم آستانه 18 درصد، شدت این اثر مثبت کم تر می‌شود. همچنین، نرخ ارز روندزدایی شده با اندازه تغییر قیمت همبستگی مستقیم دارد. نکته قابل توجه آن‌که نرخ تورم به تنهایی عامل اصلی توضیح‌دهنده رفتار قیمتگذاری نیست، بلکه رشد نقدینگی، رشد تولید، و رشد نرخ ارز نیز اثرات مثبت قابل‌توجهی بر بسامد و اندازۀ تغییرات قیمت دارند.

Pricing Behavior Indicators and the Factors Affecting It: Evidence from Refah Stores’ Price Microdata

Price stickiness, measured by indicators like frequency and duration of price changes, determines the shortterm real effects of monetary policy in the economy. Discovering the factors affecting price adjustment allows the monetary policymaker to predict the changes in pricing behavior by monitoring the changes of these influential factors. Employing microdata of 84 million monthly price observations from the Refah chain stores in Iran shows that on average, goods rsquo; prices did not last more than 2.52 months and the price of at least 47.34 percent of examined goods changed every month, meaning that the price stickiness is pretty weak in Iran rsquo;s economy and there is a little room for the monetary authority to influence the real economy. Moreover, as regards the factors affecting the pricesetting behaviors, the results show that the frequency of price changes has a positive threshold correlation with the inflation rate; As the inflation crosses 18%, the intensity of this positive effect decreases. It is important to note that inflation is not the only factor explaining the pricing behavior, but the growth rate of liquidity, GDP and exchange rate also have significant positive effects on the frequency and magnitude of price changes.