بررسی میزان cpue ثبت شده و cpue استاندارد شده پنج گونه ماهی کفزی در سواحل جنوب ایران (خوزستان، بوشهر، هرمزگان و سیستان و بلوچستان) در یک دوره 5 ساله (1395-1399)

پیشینه و اهداف: مطالعه ی حاضر با هدف بررسی میزان (cpue) ثبت شده و (cpue) استاندارد شده پنج گونه ماهی شوریده (otolithes ruber)، ماهی سنگسر معمولی(pomadasys kaakan)، ماهی هامور معمولی(epinephelus coioides)، ماهی حلوا سیاه (parastromateus niger) و ماهی شانک(acanthopagrus latus) در سواحل جنوب ایران انجام گرفت. cpue به عنوان شاخص فراوانی نسبی در ارزیابی ذخایر استفاده می شود، این شاخص می تواند تحت تاثیر پارامترهایی نظیر ابزار صید، ساختار صید، ضریب آویختگی، اندازه چشمه، شرایط اکولوژیک منطقه مورد مطالعه و فراوانی گونه هدف در صید فعال قرار بگیرد بنابراین برای کاهش این اثرات بر قابلیت صید، cpue استاندارد شده مورد استفاده قرار می گیرد. روش‌ها‌: داده های مورد نیاز به وسیله ی مطالعات میدانی صورت گرفته توسط سازمان شیلات ایران در طی سال های) 1395-1399(در سواحل جنوب ایران (خوزستان، بوشهر، هرمزگان و سیستان و بلوچستان) جمع آوری گردید. روش صید مورد استفاده در این مطالعه صید با  تور گوشگیر بوده است که این روش  از جمله مهم ترین روش های صید در خلیج فارس و دریای عمان محسوب می شود. برای استاندارد سازی و پیش بینی مقادیر cpue برحسب متغیرهای منطقه صید، سال و ماه صید از مدل خطی تعمیم‌یافته(glms) استفاده گردید. برای تجزیه و تحلیل داده های cpue در استان ها و سال های مختلف از آزمون تجزیه واریانس و برای مقایسه میانگین ها از آمون دانکن استفاده گردید.یافته‌ها: بر اساس نتایج بیشترین اختلاف بین مقادیر cpue ثبت شده(کیلوگرم/طاقه/روز) و cpue استاندارد شده (کیلوگرم/طاقه/روز) در ماهی شوریده در استان سیستان و بلوچستان به ترتیب با مقادیر 12.7 و 21.1(کیلوگرم/طاقه/روز) در سال 1399 و کمترین این اختلاف در استان هرمزگان با مقادیر3.1 و 3.1 (کیلوگرم/طاقه/روز) در سال 1397، در ماهی سنگسر بیشترین  این اختلاف در استان خوزستان با مقادیر 8.6 و 3.7 (کیلوگرم/طاقه/روز) در سال 1395 و کمترین اختلاف در استان هرمزگان با مقادیر3.0 و 2.8(کیلوگرم/طاقه/روز) در سال 1396 و در استان خوزستان با مقادیر 2.3 و 2.5(کیلوگرم/طاقه/روز) در سال 1399، در ماهی حلواسیاه بیشترین اختلاف با مقادیر 34.4 و 27.2(کیلوگرم/طاقه/روز) در استان سیستان و بلوچستان در سال 1395 و کمترین اختلاف در استان خوزستان با مقادیر2.1 و 2.5 (کیلوگرم/طاقه/روز) در سال 1397، در ماهی هامور بیشترین اختلاف در استان هرمزگان بیشترین اختلاف با مقادیر 4.0  و 2.4 (کیلوگرم/طاقه/روز)  در سال 1396 و کمترین اختلاف در استان هرمزگان با مقادیر2.2 و 2.3(کیلوگرم/طاقه/روز) در سال 1398 و در ماهی شانک بیشترین اختلاف در استان خوزستان بیشترین اختلاف با مقادیر7.4 و 5.2 در سال 1399 و کمترین اختلاف در استان هرمزگان با مقادیر1.3 و 1.3 (کیلوگرم/طاقه/روز)  در سال 1397 ثبت گردید.نتیجه‌گیری: نوسانات در میزان  cpue می تواند تحت تاثیر عواملی مانند شکل ابزار ماهیگیری، تجربه ناخدا، پیشرفت های تکنولوژیک، شرایط محیطی، پراکنش ماهی و عوامل موثر بر آن، فشار صیادی وارد شده، کارآیی ناوگان های صیادی و نحوه ی بهره برداری از ذخایر باشد. به جهت اینکه یک نماینده فرضی برای شاخص فراوانی ذخایر ماهی می باشد و در ارزیابی ذخایر و بررسی وضعیت ذخایر شیلاتی اهمییت بسیار بالایی دارد، و همچنین با توجه به کاهش روند صید جهانی هم از دریا و هم از آب های داخلی بررسی این عوامل در مطالعات شیلاتی لازم و ضرروری ب نظر می رسد.     

investigating the recorded cpue and standardized cpue of five demersal fish species in the southern coast of iran (khuzestan, bushehr, hormozgan and sistan and baluchistan) in a 5-year period (2016-2020).

background and objectives: this study aimed to assess the recorded cpue (catch per unit effort) and standardized cpue of five fish species: croaker (otolithes ruber), grounter(pomadasys kaakan), grouper (epinephelus coioides), black pomfret(parastromateus niger) and sea bream(acanthopagrus latus) along the southern coasts of iran. cpue is used as an index of relative abundance in stock assessments. however, this index can be influenced by factors such as fishing gear, fishing structure, hanging ratio, mesh size, ecological conditions of the study area, and the target species’ abundance in active fishing. to mitigate these effects on catchability, standardized cpue is utilized.methods: data was gathered from field studies conducted by the iranian fisheries organization from 2016 to 2020 along the southern coasts of iran (khuzestan, bushehr, hormozgan, and sistan and baluchestan). the fishing method used was gillnetting, one of the most substantial fishing methods in the persian gulf and the oman sea. generalized linear models (glms) were used to standardize and predict cpue values based on variables such as fishing region, year, and month. for analyzing cpue across different provinces and years, analysis of variance (anova) and duncan’s multiple range test were employed for mean comparisons.findings:the greatest discrepancy between recorded cpue (kg/roll/day) and standardized cpue (kg/roll/day) for otolithes ruber was found in sistan and baluchestan province with values of 12.7 and 21.1 (kg/roll/day) in 2020, respectively, while the smallest discrepancy was in hormozgan province with values of 3.1 and 3.1 (kg/roll/day) in 2018. for pomadasys kaakan, the largest discrepancy was in khuzestan province with values of 8.6 and 3.7 (kg/roll/day)in 2016, and the smallest was in hormozgan with values of 0.3 and 2.8 (kg/roll/day) in 2017, and in khuzestan with values of 2.3 and 2.5 (kg/roll/day) in 2020. for parastromateus niger, the greatest discrepancy was in sistan and baluchestan with values of 34.4 and 27.2 (kg/roll/day) in 2016, and the smallest in khuzestan with values of 2.1 and 2.5 (kg/roll/day) in 2018. for epinephelus coioides, the greatest discrepancy in hormozgan was with values of 4.0 and 2.4 (kg/roll/day) in 2017, and the smallest in hormozgan with values of 2.2 and 2.3 (kg/roll/day) in 2019. for acanthopagrus latus, the greatest discrepancy in khuzestan with values of 7.4 and 5.2 in 2020, and the smallest in hormozgan with values of 1.3 and 1.3 (kg/roll/day) in 2018.conclusion: fluctuations in cpue can be influenced by factors such as the design of fishing gear, captain’s experience, technological advancements, environmental conditions, fish distribution and the factors affecting it, fishing pressure, efficiency of fishing fleets, and the manner of stock exploitation. since cpue serves as a hypothetical representative for the fish stock abundance index and holds significant importance in stock assessments and the examination of fishery stock statuses, and in light of the global decline in fishing trends both from the sea and inland waters, the investigation of these factors in fishery studies appears necessary and essential.