اقتصاد دریا محور؛ تولید، اشتغال و صادرات: رویکرد تعادل عمومی قابل محاسبه‌ی چند منطقه‌ای

پیشینه و مبانی نظری پژوهش:  اقتصاد آبی یک اقتصاد اقیانوسی است که هدف آن بهبود رفاه انسانی و برابری اجتماعی است و در عین حال، کاهش خطرات زیست محیطی را نیز مد نظر دارد. اقتصاد آبی به استفاده پایدار از منابع اقیانوسی به منظور رشد اقتصادی، بهبود معیشت و مشاغل اشاره دارد و سلامت اکوسیستم‌های اقیانوسی نیز تضمین می‌شود. ایران با دسترسی به دریا و بهره‌گیری از فرصت‌ها و پتانسیل‌های آن می‌تواند در مسیر رشد و توسعه اقتصادی گام بردارد. از پتانسیل های کشور در حوزه اقتصاد دریا محور می‌توان به مواردی همچون دسترسی به آب‌های آزاد، جزایر کوچک و بزرگ، شهرهای بندری با عملکردهای متنوع تجاری، صیادی، توریستی و صنعتی، شیلات(صید ،آبزی‌پروری)، گردشگری دریایی، حمل و نقل دریایی، کشتی سازی، منابع زیر سطحی، معادن نفت و گاز و پالایشگاهها، بنادر، اسکله‌ها و سازه‌های دریایی، بانکرینگ (سوخت‌رسانی به کشتی‌ها) و فعالیت‌های زیست محیطی اشاره نمود. یکی از فرصت‌های معطل توسعه در کشور، اقتصاد دریامحور است، توسعه دریامحور و اقتصاد دریا که اخیراً بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته، موضوعی بسیار کلی است و لازم است تا تصویر روشنی از آن ترسیم شود، در این پژوهش سعی شده است تا بخشی از واقعیت های اقتصاد دریا محور در کشور بیان شود. آبزی‌پروی و حمل‌نقل دریایی از جمله بخش‌های مهم اقتصادی است که در اقتصاد دریا محور مورد توجه قرار می‌گیرد، توسعه دریامحور و اقتصاد دریا که اخیراً بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته و در برنامه هفتم توسعه نیز به آن اشاره شده است، می‌تواند تبعات اقتصادی زیادی برای ایران داشته باشد،  بر این اساس، پژوهش حاضر در پی شناسایی ﻣﻨﺎﻓﻊ اﻗﺘﺼﺎدی تمرکز بر اقتصاد دریا محور می‌باشد و سوال اصلی پژوهش این است که تمرکز بر اقتصاد دریا محور چه تاثیری بر رفاه، تغییرات تراز تجاری و اشتغال کشور دارد؟روش‌شناسی: در این پژوهش اثرات اقتصادی تمرکز بر اقتصاد دریا محور(بخش آبزی پروری و حمل و نقل دریایی)، بر اساس الگوی تعادل عمومی قابل محاسبه‌ی چند منطقه‌ای(gtap) و نسخه 10 پایگاه داده‌های آن، طی 3 سناریو (1.کاهش 100 درصدی نرخ‌های تعرفه دو جانبه دو بخش آبزی پروری و حمل و نقل دریایی، 2. افزایش بهره وری نیروی کار شاغل در دو بخش آبزی پروری و حمل و نقل دریایی و 3. افزایش بهره وری در نهاده‌های واسطه‌ای در دو بخش آبزی پروری و حمل و نقل دریایی) با بسته نرم افزاری gempack تحلیل شده است. یافته‌ها:  نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که با کاهش تعرفه بخش ‌آبزی‌پروی، حجم تولیدات بخش آبزی پروری کاهش، با افزایش بهره وری نهاده‌های واسطه‌ای در دو بخش آبزی پروری و حمل و نقل دریایی، رفاه ایران افزایش و با افزایش بهره وری نیروی کار و نهاده‌های وسطه‌ای در دو بخش آبزی پروری و حمل و نقل دریایی، تراز تجاری این دو بخش مثبت می‌شود.نتیجه‌گیری:  مهم‌ترین توصیه سیاستی برای کشور با توجه به نتایج پژوهش این است که، تمرکز بر اقتصاد دریا محور به ویژه توجه به بخش حمل و نقل دریایی می‌تواند به عنوان یک گزینه‌ی سیاستگذاری مطوب مد نظر قرار گیرد. نتایج این پژوهش می‌تواند در اتخاذ سیاست‌های مناسب به برنامه ریزان و سیاست گذاران کشور در زمینه سرمایه گذاری و آموزش نیروی کار شاغل در بخش‌های دریا محور می‌تواند منجر به افزایش تولید شود. یکی از متغیرهایی که می‌تواند بر بهره‌وری موثر باشد، سرمایه گذاری در بخش‌های دریا محور است، مزیت دریایی ایران بی‌نظیر است و صرفاً با استفاده از سرمایه گذاری دولت نمی‌توان فعالیت‌های اقتصادی را پیش برد و باید با سرمایه گذاری داخلی و نیز ایجاد جذابیت برای سرمایه گذاران خارجی، از ظرفیت بخش خصوصی به بهترین شکل در حوزه دریایی و بندری بهره مند شد.

sea-based economy; production, employment and exports: a multi-regional computable general equilibrium (cge) approach

background and theoretical foundations: an ocean economy with a focus on enhancing social fairness and human well-being while lowering environmental dangers is known as a water economy. in order to increase economic development, improve quality of life and employment opportunities, and maintain the health of ocean ecosystems, the term water economy is used. iran has access to the sea, and by using these resources and potentials, it may move toward economic development and progress. access to open waters, small and large islands, port cities with various commercial, fishing, touristic, and industrial functions, shipbuilding, maritime tourism, maritime transportation, underground resources, oil and gas mines, refineries, ports, piers, and marine structures, bunkering (fueling ships), and environmental activities are just a few of the potentials of the nation in the field of sea-based economy. the sea-oriented economy is one of the untapped development opportunities in the nation. because the sea-oriented development and the sea economy have recently drawn more attention than in the past, it is important to paint a clear picture of them. in this study, an effort has been made to lay out the realities of the sea-based economy in the nation. the water economy, which has lately garnered increasing attention which is also addressed in the seventh development plan, may have an economic impact. important economic sectors that are taken into account include aquaculture and maritime transport which has significant economic benefits for iran. in light of this, the current study aims to identify these advantages. the primary research question is: what impact does emphasizing the sea-based economy have on welfare, changes in the nation’s trade balance, and employment?methodology: in this study, the economic effects of concentrating on the sea-based economy (aquaculture sector and maritime transport), due to the multi-regional calculable general equilibrium model (gtap) and version 10 of its database, during 3 scenarios, 1. 100% reduction in rates bilateral tariff of the two sectors of aquaculture and marine transportation, 2. increasing the productivity of the workforce working in two sectors of aquaculture and marine transportation, and 3. increasing the productivity of intermediate inputs in two sectors of aquaculture and marine transportation) was analyzed with gempack software package.findings: the study’s findings indicate that lowering the aquaculture sector’s tariff will result in a decline in production volume, an improvement in iran’s welfare due to increased productivity of intermediate inputs used in both the aquaculture and marine transportation sectors, and an improvement in the trade balance between these two industries due to increased productivity of labor and intermediate inputs.conclusion:according to the research’s findings, the most crucial policy advice for the nation is that marine transportation may be seen of as a viable choice. the findings of this study may assist the nation’s planners and policy makers in adopting suitable investment and workforce training strategies, which would eventually result in higher economic growth and increased exports of this industry. production may rise as a result of worker productivity and training in sea-oriented industries. investment in sea-oriented industries is one of the factors that might affect productivity. iran has a unique maritime edge; thus it is important to develop economic activity via domestic investment as well as by attracting outside investors. the capability of the private sector in the marine and port sectors was best used by the foreigner.