هیدروکربن‌های آروماتیک حلقوی (PAHs) در آب دریا در مناطق بین جزر و مدی سواحل استان بوشهر (خلیج فارس)

حوزه‌ی خلیج فارس دارای حدود دو ـ‌ سوم از ذخایر نفتی دنیا است و بسیاری از بوم‌سامانه‌های دریایی آن به‌طور جدی در معرض خطر آلودگی نفتی قرار دارند. بنابراین مطالعه بروی وضعیت آلودگی هیدروکربن‌های نفتی خلیج فارس از اهمیت بالایی برخوردار است. هیدروکربن های آروماتیک حلقوی (pahs) به‌علت پراکنش وسیع در محیط زیست و اثرات سرطان‌زایی و جهش‌زایی برای موجودات زنده یکی از مهمترین آلایند‌های شیمیایی هستند. در این تحقیق غلظت و منشا 14 ترکیب pahs در آب دریا سواحل استان بوشهر در طی دو فصل مورد بررسی قرار گرفت. نمونه‌های آب دریا از 4 ایستگاه گناوه، بوشهر، دیر و نایبند جمع‌آوری و درون یونولیت حاوی یخ قرار گرفت و به آزمایشگاه مرکز مطالعات و پژوهش‌های خلیج فارس انتقال یافت و تا زمان انجام آنالیز در دمای 20ـ نگه‌داری شدند. جهت استخراج ترکیبات آلی از نمونه‌های آب دریا از روش استخراج مـایع ـ مـایع (lle) استفـاده شد. اجـزا به کمک دستگاه gc-ms آنالیز و بازیافت ترکیبات pahs بیش از 70 درصد بود. دامنه مجموع غلظت 14 ترکیب pahs در آب دریا بین 5/1 تا 9/5 نانوگرم بر لیتر بود. نتایج نشان داد که غلظت ترکیبات pahs در نمونه‌های آب دریا در مناطق بین جزر و مدی استان بوشهر در مقایسه با دیگر مناطق خلیج فارس و سایر نقاط جهان بسیار پایین است. بیشترین غلظت ترکیبات pahs در ایستگاه نایبند مشاهده شد. همچنین نتایج نشان داد که منشا ورودی ترکیبات pahs در آب های ساحلی استان بوشهر از هر دو منشا نفتی (پتروژنیک) و سوختی (پایرولیتیک) با غالبیت ترکیبات نفتی است. در میان 14 ترکیب pahs بررسی شده در نمونه‌های آب دریا، ترکیبات سه و چهار حلقه‌ای فراوانترین ترکیبات بودند.