بررسی تنوع ریختی هفت گونه از گربه ماهیان جنس glyptothorax در آب‌های داخلی ایران با استفاده از روش‌های سنتی و هندسی

پیشینه و اهداف: در مطالعۀ حاضر، وضعیت ریختی گربه ماهیان جنس glyptothorax در آب های داخلی ایران با استفاده از روش‌های ریخت سنجی سنتی و هندسی بررسی شد. روش ها: بدین منظور 182 نمونه شامل، 32  g. alidaeii از سیمره در زهکش کرخه، 45 g. galaxias از زهکش بالادست کارون، 12 g. hosseinpanahii از زهکش زهره، 16 g. shapurii از زهکش شاپور در حله، 30 g. silviae از زهکش جراحی، 26 glyptothorax sp. از زهکش گاماسیاب و 12 g. pallens از زهکش سیروان، از 12 ایستگاه آب های داخلی ایران مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نمونه برداری با استفاده از دستگاه ماهیگر الکتریکی طی سال های 1387 تا 1399 انجام شد. تمامی نمونه های صید شده بلافاصله پس از بیهوشی در محلول 1 درصد عصاره پودر میخک و فرمالین 10 درصد تثبیت و به آزمایشگاه ماهی شناسی دانشکده منابع طبیعی دانشگاه گیلان منتقل شدند. صفات ریختی به ترتیب اندازه گیری شد. مقایسه ریخت سنجی هندسی بر اساس 15، 13 و 10 نشانگر هم ساخت به ترتیب از نمای جانبی، شکمی و پشتی رقومی سازی و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. روش نقاط نشانه (لندمارک) به منظور تعیین شکل کلی بدن افراد جمعیت ها مورد استفاده قرار گرفت و آنالیز های مرتبط شامل  dfa, cva, pca و دندروگرام سلسله مراتبی انجام شدند تا تفاوت های میان جمعیت های glyptothorax مشخص شود. یافته ها: نتایج pca هفت گونه glyptothorax نشان داد در نمای جانبی و پشتی و شکمی، به ترتیب 37٫375 درصد، 51٫164 درصد و 38٫228 درصد از تغییرات شکل بدن مربوط به دو مولفه اصلی است. علاوه بر تفاوت های گزارش شده، این تجزیه و تحلیل ریخت سنجی، تنوع ریختی بین گونه ای معنی داری را در میان گونه های glyptothorax نشان داد. نتیجه گیری: همچنین نتایج تحلیل ریختی، ضمن تفکیک گونه های جنس glyptothorax وجود گونه g. alidaeii و glyptothorax sp. را به مثابه ی گونه مجزا پیشنهاد می کند، که گونه glyptothorax sp. باید توسط مطالعات مولکولی تایید شود.

morphological variation in seven species of catfishes of the genus glyptothorax in iranian inland waters using traditional and geometric morphometric methods

background and objectives: in the present study, the morphological status of the genus catfish glyptothorax in the inland waters of iran was studied using traditional and geometric morphometric methods. methods: for this purpose, 182 specimens including 32 g. alidaeii, from the seimare in the karkheh drainage, 54 g. galaxies, from the upper karun drainage, 12 g. hossein panahi, from the zohreh drainage, 16 g. shaper, from shapur in the helleh drainage, 30 g. silvia, from the jarrahi drainage, 26 glyptothorax sp. from the gamasiab drainage, 12 g. pallens, from the sirvan drainage, from 12 stations inland water of iran were analyzed. the sampling was done using electrofishing during 2009- 2021. morphological traits were measured in order. the geometric morphometric comparison based on 15, 13, and 10 landmark indicators respectively from lateral view with 106, ventral 79, and dorsal 46 distance between these points were digitized and analyzed. the landmark method was used to determine the general body shape of the populations and related analyzes including dfa, cva, pca, and hierarchical dendrogram were performed to determine the differences between glyptothorax populations findings: pca results of seven species of glyptothorax showed that in lateral, dorsal, and ventral views, 37.375%, 51.164%, and 38.228% of body shape changes are related to two main components, respectively. the traits that had the greatest impact on the separation of the studied species were related to the position of the snout, length, and depth of the body, depth of the head, and length of the tail stem. in addition to the previously reported differences, this morphological-analysis showed a meaningful interspecific morphological diversity among catfish glyptothorax. furthermore, the results of morphological analysis suggest the existence of species g. alidaeii and glyptothorax sp conclusion: .. statistical analysis separating glyptothorax species, indicdicates g. alidaeii and glyptothorax sp. as separate species, which glyptothorax sp. needs to be confirmed by molecular studies.