اثرات عوامل تغییر اقلیم بر ذخیره گربه ماهیان در آب های ایرانی خلیج فارس و خلیج عمان

یکی از راه‌های پیش‌بینی چگونگی واکنش بوم سازگان های دریایی نسبت به تغییرپذیری اقلیم، به کارگیری مطالعات گذشته‌نگر است. با افزایش درجه حرارت سطحی دریا و اثرگذاری آن به همراه سایر عوامل اقلیمی بر ذخایر آبزیان، پژوهش حاضر در خصوص ذخیره گربه ماهیان دریایی خلیج‌فارس و خلیج عمان با توجه به ارزش صادرات و نقش آنها به‌عنوان شکارچی در زیست بوم دریایی انجام گرفت. در این بررسی ارتباط داده‌های سری زمانی صید بر واحد تلاش صیادی (cpue) گربه ماهیان طی سال‌های 1397- 1386 مستخرج از داده‌های سازمان شیلات ایران به‌صورت ماهانه با داده‌های محیطی خلیج‌فارس و خلیج عمان شامل: درجه حرارت سطحی دریا (sst)، درجه حرارت هوا a، میزان تبخیر، بارندگی، سرعت باد و کلروفیل a استفاده گردید و با استفاده از انواع روش‌های رگرسیون، شبکه عصبی و درخت تصمیم مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان‌دهنده کاهش ذخایر گربه ماهیان در آب‌های دو استان خوزستان و سیستان-بلوچستان و روند ثابت در دو استان بوشهر و هرمزگان بود. عامل اصلی و موثر در نوسانات میزان cpue گربه ماهیان در آب‌های خوزستان با سرعت باد، در آب‌های بوشهر با میزان کلروفیل a، در آب های هرمزگان با تبخیر و در استان سیستان و بلوچستان  با درجه حرارت هوا ارتباطی معنی‌دار نشان داد. با توجه به تاثیرپذیری ذخیره از عوامل محیطی ذکر شده و ادامه روند تغییر اقلیم، به نظر می‌رسد به‌منظور بهره‌برداری پایدار ماهیان بایستی عوامل محیطی را در نظر گرفت.

effect of climate change factors on catfish stocks in the persian gulf and gulf of oman, iranian waters

one way to predict how marine ecosystems will react to climate change is to use the time series data. considering the various economic and ecological values ​​of marine species, and that the demographic dynamics of these species depend on two factors of climate variability and human activities, it was decided to investigate the time series of the data and conduct the present study on catfish storage considering the export value and the role of predators in the ecosystem and change in stock can affect dependent populations. the population vulnerability of these species was investigated by climate change and time series data. in this study, the relationship of fishing time series data on fishing effort unit (cpue) of catfish from 2007 to 2018 monthly with environmental data including: sea surface temperature, chlorophyll a as well as evaporation rate, rainfall, wind speed and air temperature using regression methods, neural network and decision tree were studied in the waters of the persian gulf and the gulf of oman. the results showed a decrease in catfish stocks in the waters of khuzestan and sistan-baluchestan provinces and a steady trend in the other two provinces. in khuzestan waters, catfish cpue showed a significant relationship with wind speed and in bushehr waters with chlorophyll-a, hormozgan with evaporation and in sistan - baluchestan air temperature had a significant relation. considering the resilience of the mentioned environmental factors and the continuation of the climate change process, it seems that in order to sustainably exploit the fish, environmental factors should be considered.