طراحی چارچوب طبقه بندی مدلهای کسب و کار برای داده بازارهای سلامت

داده‌بازارها، پلاتفرم‌های دیجیتالی هستند که بر روی آنها داده‌ها اعم از خام یا پردازش شده با حضور تامین‌کنندگان وخریداران تبادل می‌شوند و بازارگاه از صحت و امنیت نقل و انتقال داده‌ها و پرداخت‌ها ضمن حفظ حریم خصوصی افراد پشتیبانی می‌کند. مقاله حاضر با هدف طراحی یک طبقه‌بندی از مدل‌های کسب و کار داده بازارهای حوزه سلامت تدوین شده است. بدین منظور، یک چارچوب هستی‌شناسی به عنوان چارچوب نظری پایه تعریف شد. سپس با بهره‌گیری از یک روش توسعه تاکسونومی که توسط نیکرسون معرفی شده است، چارچوب نهایی مدل طبقه‌بندی داده‌ بازارهای سلامت احصا شد و اعتبار آن با برقراری شروط ختم تاکسونومی تایید شد. مدل نهایی دارای 22 بُعد و 84 ویژگی است که تحت چهار بلوک سازه‌ای دسته‌بندی شدند. چهار سازه اصلی مدل طبقه بندی عبارتند از خدمات، فناوری، سازمان، و مالی. در چارچوب هر سازه، ابعاد و ویژگی هایی گنجانده شده اند که بر اساس آنها طبقه بندی های متفاوتی از مدل های کسب و کار داده بازارهای سلامت شکل می گیرند. پژوهشگران و کنشگران حوزه سلامت می‌توانند از میان مدل‌های کسب و کار طبقه بندی شده، مدل کسب و کاری را که مناسب تشخیص می‌دهند به عنوان مدل کسب و کار داده بازار سلامت به کار گیرند. تحلیل‌گران داده و متخصصین برنامه‌نویسی نیز می‌توانند بر اساس مدل انتخابی اقدام به طراحی فناوری‌های نرم پایه‌ای کنند.

designing a business model classification framework for health data marketplaces

data marketplaces are the digital platforms on which data providers and buyers exchange data and the marketplace supports the security of transactions and also ensures the execution of payments while the privacy preservation of the users is guaranteed. this study aimed to design a business model classification framework for health data marketplaces. to do so, a relevant business model ontology framework named stof was selected as a conceptual framework to conduct a taxonomy introduced by nickerson (2013). finally, a business model classification framework including 22 dimensions and 84 specifications grouped under 4 construct blocks of s, t, o, and f was generated. the findings of this study can promote the knowledge on health data marketplaces business models on one hand, and on the other hand researchers and practitioners can conduct their researches or businesses using the suggested framework.