پتانسیل بازار و ضرورت تجاری‌سازی فرآورده‌های لبنی محلی در ایران (با نگاهی بر 3 دهه پژوهش کاربردی در موسسه تحقیقات علوم دامی کشور)

در 3 دهه‌ی گذشته هرچند حمایت‌های دولتی از سرمایه‌گذاری در بخش دامپروری منجر به گسترش صنایع شیر و فرآورده‌های آن در کشور شده، ولی بی‌توجهی به فرآورده‌های دامی بومی از جمله لبنیات محلی موجب عدم توسعه‌ی این بخش از صنایع روستایی و عشایری و حتا از بین رفتن دانش بومی تولید برخی از این فرآورده‌ها شده است. موسسه‌ی تحقیقات علوم دامی کشور و مراکز پژوهشی وابسته، تلاش‌های زیادی برای شناسایی و معرفی محصولات لبنی محلی در کشور انجام داده‌اند. مجموع این پژوهش‌ها منجر به بهبود کیفیت و ایمنی برخی از این فرآورده‌ها از جمله پنیر لیوان، پنیر سیاه‌مزگی، پنیر کوزه‌یی و پنیر لاکتیکی شده است. هرچند در بسیاری از استان‌های کشور فرآورده‌های لبنی محلی مختلفی با سابقه‌ی تولید چند صد ساله وجود دارد ولی عدم معرفی آن‌ها به مصرف‌کنندگان، دستگاه‌های نظارت بهداشتی و صنعت، ادامه‌ی تولید آن‌ها را به مخاطره انداخته است. در این مقاله، بر پایه‌ی 30 سال پژوهش کاربردی در آن موسسه و مراکز پژوهشی مربوط، تلاش شده است تا ضمن معرفی این فرآورده‌ها، فرصت‌ها و پتانسیل بازار برای تجاری‌سازی این فرآورده‌ها در کشور مشخص و سازوکار پیشنهادی برای تجاری‌سازی و عرضه به بازار محصولات لبنی محلی ارایه شود. نویسندگان ‌باورمندند که تولید تجاری این فرآورده‌ها موجب توسعه‌ی کارآفرینی و تضمین کیفیت محصولات محلی/ بومی و رونق اقتصادی روستاییان و جامعه‌ی عشایری می‌شود.

Market potential and the need to commercialize local dairy products in Iran(Looking at 3 decades of applied research in Animal Science Research Institute of Iran)

In the last three decades, the government support for investment in the livestock sector has led to the expansion of the dairy industry and its products in the country. However, the lack of attention paid to indigenous livestock products, including traditional dairy products, has led to the underdevelopment of this part of the rural and nomadic industries and even the loss of indigenous knowledge to produce some of these products. The Animal Science Research Institute of Iran and affiliated research centers have made great efforts to identify and introduce local dairy products in the country. The results of these researches have led to the improvement of the quality and safety of some of these products, including lighvan, siahmazgi, koze’ei cheeses, and so on. Although in many provinces of the country, there are various local dairy products with a history of several hundred years of production, but not introducing them to the consumers and the industry has endangered their continued production. In this article, based on 30 years of applied research carried out in the above mentioned institute and the related centers efforts have been made to introduce these products while identifying initiatives, opportunities, and market potential for commercializing them in the country. Meanwhile, a mechanism for commercialization and supply of these products to the local dairy market has been proposed. The authors believe that the commercial production of these products will result in entrepreneurship promotion, quality guarantee of local/ indigenous products, and the nomadic community.