تبیین جامعه شناختی تاثیر فرهنگ مصرف گرایی بر رفتار مخرب زیست محیطی (مورد مطالعه: جوانان شهر تهران

امروزه مسائل زیست‌محیطی، مفهوم اجتماعی دارد و می‌توان گفت مشکلات زیست‌محیطی ریشه فرهنگی-اجتماعی دارند. رفتارهای زیست‌محیطی انسان به‌عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل موثر بر محیط ‌زیست، مد نظر بسیاری از اندیشمندان، پژوهشگران و محیط‌گرایان قرار گرفته است. در همین راستا جامعه‌شناسان تحلیل ‌و بررسی ‌مسائل زیست‌محیطی را نیازمند مطالعات جامعه‌شناختی و راه ‌حل‌های اجتماعی می‌دانند. در حال حاضر یکی از چالش‌های اصلی دنیای مدرن، شکل‌گیری بحران‌های زیست‌محیطی است که متاثر از رفتارهای انسانی است. فراوانی مسائل زیست‌محیطی در سال‌های اخیر، توجه و حساسیت اندیشمندان حوزه‌های مختلف، به‌ویژه جامعه‌شناسان را به این موضوعات برانگیخته است. در همین راستا جامعه‌شناسان تحلیل ‌و بررسی ‌مسائل زیست‌محیطی را نیازمند مطالعات جامعه‌شناختی و راه‌ حل‌های اجتماعی می‌دانند. مطالعه حاضر با هدف تبیین جامعه‌شناسی تاثیر فرهنگ مصرف‌گرایی بر رفتار مخرب زیست‌محیطی با استفاده از رویکرد کمی و روش پیمایش به انجام رسیده است. جامعۀ آماری پژوهش جوانان 35-18 ساله شهر تهران بوده‌اند که 453 نفر از آن‌ها در شش منطقه و برحسب وضعیت توسعه‌یافتگی این مناطق با استفاده از شیوه نمونه‌گیری سهمیه‌ای انتخاب و با استفاده از ابزار پرسش‌نامه مطالعه شدند. تجزیه و تحلیل داده‌های پژوهش در دو قسمت توصیفی و استنباطی انجام شد. یافته‌های توصیفی نشان‌دهنده وضعیت نسبتاً مطلوب رفتار زیست‌محیطی بین افراد مورد مطالعه است. یافته‌های استنباطی پژوهش، بیانگر این است که متغیر مصرف‌گرایی درمجموع در حد متوسط، توان تبیین واریانس متغیر رفتار زیست‌محیطی را بین افراد مورد مطالعه دارد و اثر این متغیر بر رفتار مخرب زیست‌محیطی نیز مستقیم و معنادار است. درباره تاثیر ابعاد این متغیر بر رفتار مخرب زیست‌محیطی نیز باید گفت اثر ابعاد فردمحوری، لذت و تجمل‌گرایی و تخیل‌گرایی بر رفتار زیست‌محیطی مستقیم و معنادار و اثر بعد کثرت‌گرایی غیرمعنادار است. درنهایت تفاوت معناداری بین مردان و زنان و همچنین سطح توسعه‌یافتگی مناطق مختلف به‌لحاظ میزان اثرگذاری متغیر مصرف‌گرایی بر رفتار مخرب زیست‌محیطی وجود ندارد.

sociological explanation of the effect of consumerism culture on environmentally destructive behavior (case study: youths living in tehran)

today, one of the main challenges of modern world is the emergence of environmental crises resulting from human behavior. the environmental issues, in recent years has caught the attention and sensitivity of scholars in different areas, especially sociologists.furthermore, sociologists believe that the analysis of environmental issues calls for sociological studies and presentation of social solutions.the present research seeks to explain the effect of consumerism culture on environmentally destructive behavior from a sociological perspective. to do so, a quantitative approach and survey method have been adopted. the statistical research population consisted of 18-35 years old individuals living in tehran, from whom 435 people were selected from 6 regions based on the level of regional development using quota sampling method. data collection was conducted using a questionnaire. data analysis comprised both descriptive and inferential methods. descriptive findings indicate the relatively desirable environmental behavior among study subjects. the inferential findings suggest that consumerism variable can moderately explain variance in environmentally destructive behavior variable in subjects and it has a direct and significant  impact on such a behavior. as to the effect of dimensions of this variable on environmental destructive behavior, it should be noted that the dimensions of individualism, pleasure, luxurism and fantasizing have a direct and significant bearing on environmental behavior but the effect of pluralism is not significant. finally, it should be stated that gender and the level of regional development in terms of consumerism variable have no effect on environmentally destructive behavior.