بررسی وضعیت تربیت ‌سیاسی مبتنی بر بازسازی اجتماعی در برنامۀ ‌درسی مطالعات اجتماعی دورۀ متوسطه: یک مطالعۀ ترکیبی

هدف پژوهش حاضر، بررسی وضعیت تربیت سیاسی مبتنی بر بازسازی اجتماعی در برنامه درسی مطالعات اجتماعی دوره متوسطه بود. رویکرد پژوهش، ترکیبی و روش استفاده‌شده، تحلیل محتوای کمی و کیفی بود. جامعه آماری پژوهش، کتاب‌های مطالعات اجتماعی دوره متوسطه اول بود و نمونه براساس سرشماری کل کتاب‌ها و به شیوه هدفمند انتخاب شد. برای گردآوری داده‌ها از چک‌لیست محقق ساخته استفاده شد و به‌منظور ارزیابی روایی شاخص‌ها از روایی محتوا (cvr) بر مبنای نظر متخصصان استفاده شد که نتیجه روایی محتوایی 0.98 به دست آمد. همچنین پایایی داده‌ها با استفاده از ضریب توافق 94 درصد محاسبه شد. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها در بخش کمی از آمار توصیفی و به‌منظور آزمون تناسب توجه از آزمون خی دو استفاده شد. همچنین در بخش کیفی از تحلیل مضمون استفاده شد. نتایج به‌دست‌آمده از پژوهش نشان داد که درمجموع 31 بار به مولفه تربیت سیاسی توجه شده است که شاخص‌های »آگاهی و درک مسائل سیاسی منطقه‌ای و بین‌المللی « با فراوانی 13 (41.1 درصد) و »حق تصمیم‌گیری افراد در سرنوشت سیاسی خویش « با فراوانی 10 (32.2 درصد) به‌ترتیب دارای بیشترین فراوانی بودند و شاخص‌های »حق انتقاد به مسئولین «، »حق انتقاد از نهادهای اجتماعی «، »پاسخ‌گویی نهادهای اجتماعی « و »معیار تشخیص و انتخاب اصلح در انتخابات « هرکدام با فراوانی 1 (3.3 درصد) کمترین میزان فراوانی را داشتند. به شاخص‌های »اصلاح نهادهای اجتماعی « و »توجه به کثرت‌گرایی سیاسی « هیچ توجهی نشده است. نتایج آزمون خی دو نیز نشان داد که در پرداختن به مولفه های تربیت سیاسی در کتاب های مطالعات اجتماعی متوسطه، توازن مناسبی وجود ندارد.

political education in the social studies curriculum of secondary schools: a mixed method study

the purpose of this research was to investigate the political education in the social studies curriculum of secondary schools of iran. the research approach was mixed and the strategy used was quantitative and qualitative content analysis. the statistical population consisted of the social studies books of secondary schools. the sample was selected using purposeful method. a researcher-made checklist was used to collect the data, and in order to evaluate the validity of the indicators, content validity ration (cvr) was used. content validity was 0.98. moreover, data reliability was calculated using the agreement coefficient of 94%. descriptive statistics was used for analyzing the data in the quantitative part and to test the appropriateness of attention, the chi-square test was used. thematic analysis was also used in the qualitative section. the results showed that totally 31 times the attention were paid to the component of political education. the highest frequent issues were related to the index ldquo;understanding regional and international political issues rdquo; (with a frequency of 13, that is, 41.1%) and ldquo;the right of people to decide on their political destiny rdquo; (with a frequency of 10, that is, 32.2%) respectively. on the contrary, the indicators ldquo;the right to criticize the officials rdquo;, ldquo;the right to criticize social institutions rdquo;, ldquo;the accountability of social institutions rdquo;, and ldquo;the criteria for recognizing and choosing the right in elections rdquo; each recording 1 case (3.3%) had the lowest frequency. no attention has been paid to the indicators ldquo;reforming social institutions rdquo; and ldquo;attention to political pluralism rdquo;. the results of the chi-square test also showed that there is not a proper balance in dealing with political education components in social studies books of secondary schools of iran.