قصد و ایده‌آل بی‌فرزندی و تک‌فرزندی در شهر تهران

گسترش بی فرزندی و تک فرزندی در جهان از پیامدهای عمیق‌ و چشمگیر کاهش سریع باروری در قرن بیستم بوده که چالش‌های متعددی را به همراه داشته است؛ بر این اساس در این مقاله به شیوع بی فرزندی و تک فرزندی و عوامل موثر بر آن در شهر تهران پرداخته شد. جامعه آماری این پیمایش با ابزار پرسشنامه، متاهلان شهر تهران بودند که با استفاده از فرمول کوکران و اثر طرح مطلوب، 1273 مرد و زن متاهل انتخاب شدند که سن زن در خانواده ایشان 15 تا 49 سال بود. شیوه نمونه‌گیری، خوشه‌ای چندمرحله‌ای بود و در تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار spss و رگرسیون لجستیک دووجهی استفاده شد. یافته‌ها نشان داد که در شهر تهران، 4/2 درصد ایده آل بی فرزندی، 1/4 درصد قصد بی فرزندی، 5/16 درصد ایده آل تک فرزندی و 9/24 درصد قصد تک فرزندی را گزارش کردند. قصد و ایده آل بی فرزندی و تک فرزندی متاثر از مجموعه‌ای از متغیرهای زمینه ای، نگرشی، ساختاری و زوجی بوده است. ایده آل بی فرزندی در سطح معناداری متاثر از نگرش های برابرطلبانه و کاهش احساس امنیت، و قصد بی فرزندی در سطح معناداری متاثر از نگرش های برابرطلبانه، کاهش احساس امنیت و کاهش نشاط زناشویی بوده است. ایده آل تک فرزندی در سطح معناداری در مردان، در افراد با سنین کمتر، درآمد بیشتر، دین‌داری کمتر، نگرش های جنسیتی برابرطلبانه و احساس امنیت کمتر و قصد تک فرزندی در مردان، در افراد با سنین کمتر، تحصیلات بیشتر، دین‌داری کمتر، نگرش‌های جنسیتی برابرطلبانه و احساس امنیت کمتر، بیشتر گزارش شده است. به‌طورکلی می ‌توان گفت، قصد و ایده آل بی فرزندی شایع نبوده و قصد و ایده آل تک فرزندی به مراتب بیش از آن‌ها بوده است. قصد بی فرزندی و تک فرزندی بیش از ایده آل بی فرزندی و تک فرزندی بوده است. در تبیین قصد و ایده آل بی فرزندی و تک فرزندی، سهم متغیرهای نگرشی بیش از دیگر عوامل است و با اتخاذ سیاست‌های مطلوب، شکاف میان ایده‌آل و قصد بی‌فرزندی و تک‌فرزندی کاهش و فرزندآوری افزایش خواهد یافت.

childlessness and one-child intention and ideal in tehran

childlessness and one-child style in the world have been deep and significant consequences of rapid fertility decline in the 20th century that has brought several challenges. this study investigated the prevalence of childless and one-child families and the factors affecting them in tehran city. the statistical population of this survey included the married people of tehran city, among of which 1273 married men and women were selected through multi-stage cluster sampling. the analysis was done using spss software and binary logistic regression. there have been 2.4% childlessness ideal, 16.5% one-child ideal, 4.1% childlessness intention, and 24.9% one-child intention. the childlessness and one-child ideal and intention are affected by a set of contextual, attitudinal, structural, and marital variables. the childlessness ideal is affected significantly by egalitarian attitudes and decreased feeling of security and childlessness intention is significantly affected by egalitarian attitudes, decreased feeling of security and decreased marital happiness. one-child ideal is significantly more reported among men and young people and people of higher income, lower religiosity, egalitarian gender attitudes and a lower feeling of security. one-child intention is reported significantly more among men, young people, people of having higher degrees, lower religiosity, egalitarian gender attitudes, and lower feeling of security. generally, it can be said that childlessness intention and ideal are not common and one-child intention and ideal were more common. childlessness and one-child intention are more than childlessness and one-child ideal. the attitudinal variables have been more effective than other factors. taking proper policies will reduce the gap between the intention and the ideal of childbearing and will increase fertility.