منابع طبیعی و توسعه: تحلیل پانلی شناسایی کانال‌های اجتماعی انتقالی

اثر تسهیل‌کنندگی/تضییق کنندگی منابع طبیعی نظیر نفت و گاز بر توسعه جوامع، از کانال‌های میانجی گوناگونی صورت می گیرد، اما با توجه به خلا تحقیقاتی در حوزه مکانیسم های اجتماعی واسط، هدف از انجام تحقیق حاضر، بررسی نقش مکانیسم های اجتماعی واسط در انتقال تاثیرات علّی منابع طبیعی بر توسعه جوامع و نیز تعیین سهم نسبی هریک از این کانال‌های مذکور بود. تحقیق حاضر با روش تحلیل پانلی داده های مربوط به 133 کشور در بازه زمانی سال‌های 2000-2013، صورت گرفت. یافته‌ها نشان می دهد، لحاظ کانال های میانجی واسط، اثر مستقیم منابع طبیعی بر توسعه را ناپدید می کند. مدلول نکته مذکور این است که منابع طبیعی عمدتاً به‌صورت غیرمستقیم‌اند که نقش علّی دارند. همچنین یافته ها نشان داد، منابع طبیعی از طریق کانال های اجتماعی سرمایه انسانی، کیفیت نهادی و نیز سطح ثبات اجتماعی بر سطح توسعه جوامع تاثیر می‌گذارند. یکی از مهم‌ترین یافته های تحقیق حاضر که بدنه دانش شکل گرفته در این حوزه را به ‌پیش می راند، این است که سرمایه انسانی، مهم‌ترین کانال اجتماعی تاثیر منابع طبیعی بر توسعه جوامع است. پیامدهای توسعه‌ای منفی جوامع برخوردار یا وابسته به منابع طبیعی نفت، عمدتاً از طریق تضعیف ساختار سرمایه انسانی روی می دهد؛ پیامدی که البته با سیاست گذاری مناسب امری اجتناب ناپذیر نیست.

natural resources and development: a panel analysis identifying the transmission channels

natural resources like oil have an enabling or constraining impact on how societies develop through a variety of mediating pathways. the goal of the study was to investigate the role of mediating social mechanisms in the transmission of the causal effects of natural resources on the development of societies and to ascertain the relative contribution of each of these channels in light of the research gap in the field of mediating social mechanisms. this study was carried out using the panel analysis method with data from 133 countries from 2000 to 2013. the results show that the direct impact of natural resources on development is eliminated by the introduction of transmission channels. this means that natural resources mainly play their causal role indirectly. the results also demonstrated that natural resources affect the development level of societies via the social channels of human capital, institutional quality, and the level of social stability. the most significant social channel through which natural resources influence the development of countries is human capital. the deterioration of the human capital structure is the most significant channel of the unfavorable developmental consequences of the countries that are endowed with or dependent upon natural resources; consequences that can be averted with appropriate policies.