مطالعۀ پدیدارشناختی تجربۀ زیستۀ شهروندان تهرانی از مضامین حقوق شهروندی(مطالعۀ موردی: حمل‌ونقل عمومی شهر تهران)

زیست روزمرۀ شهروندان در کلان‌شهرها ارتباط تنگاتنگی با حمل‌ونقل دارد؛ تاجایی‌که در ادبیات جهانی یکی از نیازهای مهم حقوق شهروندی شناخته می شود. در این مقاله تجربۀ زیستۀ شهروندان تهرانی با رویکرد اکتشافی به روش پدیدارشناسی با تمرکز بر ادراک روزمرۀ شان در استفاده از حمل‌ونقل عمومی در قالب معنایی حقوق شهروندی بررسی شده است. جامعۀ آماری مطالعه، شهروندان تهرانی استفاده‌کننده از حمل‌ونقل عمومی بودند. داده های کیفی با استفاده از مصاحبۀ نیمه‌ساختاریافته با 15 شهروند استفاده‌کننده از وسایل حمل‌ونقل عمومی در مناطق مختلف تهران جمع آوری شدند. در بررسی روایی تحقیق نیز به‌دلیل کیفی‌بودن، به‌جای روایی و پایایی از واژه های دقت و صحت داده ها استفاده شد. داده ها با تکنیک تحلیل مضمون تجزیه و تحلیل شدند که برآیند آن، چهار مضمون اصلی و شش مضمون فرعی بود. یافته ها نشان داد که تجربۀ شهروندان تهرانی شامل وجوهی از نابرابری، بی عدالتی، احساس تبعیض در دریافت خدمات حمل‌ونقل، کیفیت پایین خدمات حمل‌ونقل، فقدان پیوستگی دسترسی ها، آسیب سلامت روان و ترویج خشونت در تعامل های اجتماعی حین رفت‌وآمد و نبود احساس سرزندگی در همۀ محلات در دسترسی به حمل‌ونقل عمومی آسان و به‌هم‌پیوسته است. نتایج نشان داد که مضمون های سازمان‌دهنده و پایۀ مختلفی از دید شهروندان برای مضمون فراگیر حقوق شهروندان در حمل‌ونقل عمومی روایت شده است که شامل عدالت، سرزندگی، طردشدگی و احساس امنیت و سلامت است.

A Phenomenological Study of the Lived Experience of Tehran Citizens on the Topics of Citizenship Rights (Case study: Public Transportation)

The daily lives of citizens in metropolitan areas are closely related to transportation to the extent that it is recognized in the world literature as one of the important needs of citizenship rights. This article aims to examine the lived experience of Tehran citizens with an exploratory approach using phenomenological method focusing on their daily perception of using public transportation in the semantic form of citizenship rights. The statistical population of the study includes Tehran citizens using public transportation. The qualitative data were collected using semistructured interviews with 15 citizens using public transportation in different areas of Tehran. Due to the qualitative nature of the study, the terms accuracy and correctness of the data were used instead of validity and reliability. The data were analyzed by theme analysis technique, which resulted in 4 main themes and 6 subthemes. The findings showed that the experience of Tehran citizens would include aspects of inequality, injustice, feelings of discrimination in receiving transportation services, low quality of transportation services, incoherent access, mental health damage and promotion of violence in social interactions. It was also found that lack of vitality in all neighborhoods would be easy and interconnected in accessing public transportation. Finally, the results showed that the different organized and basic themes according to the citizens’ points of view had been narrated for the comprehensive theme of citizens’ rights in terms of public transportation, which would include justice, vitality, rejection and a sense of security and health.