حک‌شدگی اجتماعی قیمت در بازار ایران (مورد مطالعه: بازار فرش دستباف)

اگرچه قیمت عنصری تعیین کننده در مبادلات بازار است و عمدتاً به‌عنوان متغیری اقتصادی منظور می شود، ایدۀ اساسی پژوهش حاضر این است که قیمت در بازار فرش صرفاً نتیجۀ عرضه و تقاضا نیست، بلکه تحت‌تاثیر ساختار روابطی کنشگران اقتصادی یا انواع حک شدگی های اجتماعی نیز قرار دارد و شکل گیری قیمت در این بازار از رهگذر ساختار روابط اجتماعی میان خریدار و فروشنده شکل می گیرد. با هدف شناسایی مکانیزم های اجتماعی قیمت گذاری با بهره گیری از رویکرد کیفی و روش مردم نگارانه با 35 مشارکت کننده از بازاریان فرش شهرهای مشهد، تهران، قم و اصفهان با حداکثر نوسان حرفه شامل تاجر، عمده فروش، خرده فروش، حق العمل کار و واسطه، مصاحبهۀ عمیق انجام شد. نتایج تحلیل مضمون متن (مصاحبه ها) نشان می‌دهد که شکل گیری قیمت در بازار فرش که متاثر از مواجهۀ فروشندگان با خریداران غریبه و آشنا است، به ظهور دو نوع اصلی قیمت بازاری و قیمت حک شده منجر می‌شود. در قیمت بازاری، معاملات فروشنده با خریداران غریبه صورت می گیرد که شامل سه نوع نقدی، مدت دار و سودآور است و در قیمت حک شده که معاملات با خریدار آشنا انجام می شود، سه نوع قیمت شامل قیمت متعهدانه، رنج آور و واسطه گرانه شناسایی‌شدنی است. نتایج به‌روشنی نشان می دهد قیمت در بازار فرش صرفاً براساس محاسبات اقتصادی کنشگران به دست نمی آید؛ بلکه این قیمت ها حک شده در ساختارهای اجتماعی هستند و مکانیزم های اجتماعی متعددی در فرایند قیمت‌گذاری فرش دخیل‌اند.

Social Embeddedness in the Iranian Bazar: Case Study of Handmade Carpets Bazar

Although the price is a determinant element of the exchange market and is primarily considered an economic variable, the basic idea of the present paper is that it is not only a result of supply and demand in the carpet bazar in Iran but also it is influenced by the structure of relationships between the actors. In other words, different types of social embededness are significant and the prices in this market are shaped by the structure of social relations between buyers and sellers. With the aim of identifying the social mechanisms of pricing using a qualitative approach and an ethnomethodology method, we studied 35 participants from carpet markets in the cities of Mashhad, Tehran, Qom and Isfahan. They were from different parts of the bazar including merchants, wholesalers, retailers, commissioners, and intermediaries. The analysis of the interviews showed that the formation of prices in the carpet bazar is influenced by the exposure of sellers to familiar and unfamiliar buyers, which leads to the emergence of two main types of arm’slength price and embedded price. In arm’slength prices, the seller’s transactions with unfamiliar buyers include three types: cash, longterm and profitable. In the embedded price of which the transactions with familiar buyers are carried out, three types of prices are identifiable, including the obligatory, painful and mediatory prices. The results clearly showed that prices in the carpet market are not based solely on the economic calculations of the actors; in fact, these prices are embedded in social structures, and manyA social mechanisms are involved in the process of pricing carpets.