تحریر و تبیین دگردیسی‌های معرفت اجتماعی

معرفت اجتماعی، پیوندهای تنگاتنگی با موقعیت تاریخی، زمینه جامعه‌شناختی و کارکرد نهایی خویش دارد و تضعیف هرکدام از این پیوندها، معرفت اجتماعی را با چالش‌های اساسی مواجه می‌کند. بر همین اساس، این شعبه از معرفت، همواره در معرض دگردیسی به سازه‌های نظری دیگری همچون دگماتیسم، بیگانگی و ابزارگونگی است. پرسش اصلی این مقاله ناظر بر چیستی فرآیند این دگردیسی‌ها و عوامل موثر بر تکوین آن‌هاست. برای دسترسی به پاسخ این پرسش از روش فراتحلیل بهره جسته و با تکیه بر ایجاد پیوند بین نظریات مختلفی که جامعه‌شناسان معرفت و فیلسوفان علوم اجتماعی فراهم آورده‌اند، کوشش شده است تصویر نظری روشنی از دگردیسی‌های موضوع بحث و عوامل عینی و ذهنی موثر بر پیدایش آن‌ها به دست داده شود. نتیجه کار تحریر نظام‌مند فرآیندهای دگردیسی و شناسایی مجموعه‌ای از عوامل عینی و دلایل ذهنی دخیل است که می‌تواند دست‌مایه پژوهش‌های تجربی متعددی واقع شود.