بازخوانی تجربیات مدیران عرصه بهداشت و درمان از چالشهای موجود در امدادرسانی در زلزله بم: یک مطالعه کیفی

اهداف: یکی از سهمگین‌ترین زلزله قرن حاضر در دسامبر سال 2003 در شهر تاریخی بم رخ داده که مدیریت بحران آن به دلیل وسعت و گستردگی تخریب با پیچیدگی‌هایی همراه بوده است که بر همین اساس در این پژوهش کوشیدیم با بازشناسی مسائل و تجربیات مدیریتی این زلزله پیشنهاداتی را برای ارتقاء مدیریت بحران در زلزله ارائه نماییم. روش‌ها: این تحقیق کیفی با رویکرد پدیدارشناسی انجام گرفت. روش نمونه‌گیری هدفمند بوده و با 11 نفر از مدیران سطوح عالی و میانی وقت در زمان زلزله بم مصاحبه شد. در تمامی مراحل انجام مطالعه، مواردی همچون رضایت آگاهانه، حفظ گمنامی، محرمانه بودن اطلاعات، حق خروج از مطالعه در زمان دلخواه رعایت شد. برای تحلیل مصاحبه‌ها روش تجزیه و تحلیل کل نگر و انتخابی ون مانن مورد استفاده قرار گرفت. یافته‌ها: از تجزیه و تحلیل داده‌های به دست آمده در این پژوهش 5 موضوع اصلی و 17 موضوع فرعی پیرامون مدیریت بهداشت و درمان در زلزله شناسایی شده است که موضوعات اصلی شامل تصمیم‌گیری متمرکز، ساختار تیم‌های اعزامی، منابع، برنامه‌ریزی برای بحران و ارتباطات بین تیم‌های امداد و کمک‌رسان می‌باشد.نتیجه‌گیری: قبل از زلزله بم سیستم مدیریت بحران موثر و کارایی به منظور مقابله با شرایط دشواری چون زلزله بم پیش‌بینی نشده بود. به دلیل از بین رفتن ساختار تشکیلاتی مدیریت بومی و محلی و عدم پاسخگویی در زمان مناسب، آسیب‌های جبران‌ناپذیری بر مردم زلزله‌زده وارد شد . لذا بایستی با بهره‌گیری از تجربیات امدادرسانی زلزله بم، ساختار مناسبی برای مدیریت بحران در زلزله ایجاد شود.