طراحی الگوی عوامل موثر بر خصوصی سازی در شرکت‌های دولتی ایران

تجارب کشورهای مختلف جهان در زمینه خصوصی ‌سازی نشان می‌دهد که موفقیت‌های بزرگی به دست آمده است، اما متاسفانه در ایران تجارب ناموفق زیادی در این زمینه وجود داشته است. از طرفی، شناخت مناسب از عواملی که خصوصی‌سازی را تحت تاثیر قرار می‌دهد، وجود ندارد. بنابراین، در این تحقیق، به طراحی الگوی عوامل موثر بر خصوصی‌سازی در شرکت‌های دولتی ایران پرداخته شد. این تحقیق از نظر هدف کاربردی- توسعه‌ای و در گروه تحقیقات آمیخته قرار می‌گیرد. در مرحله کیفی، از روش تحلیل تم برای شناسایی عوامل موثر بر خصوصی‌سازی شرکت‌های دولتی استفاده شد. بدین منظور با 23 نفر از خبرگان که به صورت هدفمند انتخاب شدند، مصاحبه نیمه‌ساختاریافته انجام گرفت. بر اساس نتایج، دو بعد عوامل خرد و عوامل کلان و شش مولفه شامل عوامل پشتیبانی، بازاریابی، فرایند واگذاری، رقابتی، محیطی و اقتصادی شناسایی شدند. در بخش کمی نیز با روش تحلیل عاملی تاییدی به آزمون و اعتبارسنجی الگوی تحقیق پرداخته شد. بدین منظور با ابزار پرسشنامه از 70 نفر از صاحب‌نظران و افراد خبره نظرخواهی به عمل آمد. بر اساس یافته‌های تحلیل عاملی، کلیه عوامل شناسایی شده تایید شدند. همچنین، عوامل فرایند واگذاری، عوامل پشتیبان و عوامل اقتصادی به ترتیب با ضریب تعیین 0.775، 0.719 و 0.714 دارای بالاترین اولویت هستند. نتایج تحقیق نشان داد که خصوصی‌سازی در ایران پدیده‌ای چندوجهی و پیچیده است که از مجموعه‌ای از عوامل تاثیر می‌پذیرد که بدون کنترل و مدیریت آن‌ها نمی‌توان با نتایج ارزشمندی دست یافت.