نگاشت بازاریابی اسلامی در کسب و کارهای ایرانی

دین مقدس اسلام درباره تمام شئون زندگی، از جمله فعالیت‌های تجاری و اقتصادی، قوانین و مقرراتی تعیین کرده و مدعی است که به‌عنوان آخرین دین الهی، برای همه مشکلات بشر، در همه دوره‌ها و اعصار، راه‌کار دارد. علی‌رغم تمامی این موارد، تاکنون بازاریابی اسلامی نتوانسته آنچنان که باید درونمایه کسب و کارها را مورد هدایت قرار دهد. لذا، این پژوهش دو هدف را در دست بررسی قرار داده است: نگاه جامع و بومی به مساله بازاریابی اسلامی؛ و شناسایی فرایند ارتباط عوامل این نوع از بازاریابی. این پژوهش در یک فرایند سه مرحله‌ای تحلیل محتوا، تحلیل مدیریت تعاملی و نگاشت شناخت فازی به ترسیم مدل مفهومی عملکرد متغیرهای بازاریابی اسلامی می‌پردازد. روش‌شناسی این تحقیق از هدف توصیفی و اکتشافی و از نظر ماهیت آمیخته؛ و جامعه آماری شامل: اسناد و مدارک و خبرگان آشنا به موضوع می‌باشد. با توجه به نتایج به‌دست آمده، کارکرد بازاریابی اسلامی مبتنی بر سه مقوله اساسی: عوامل درون سازمانی، عوامل برون سازمانی و عوامل معنوی است که هر کدام متغیرهایی را دربرمی‌گیرند. عوامل معنوی نقش بسیار مهمی در بازاریابی اسلامی دارد و واسطه اصلی در تعامل بین عوامل درون و برون سازمانی تلقی می‌شود. موفقیت کارکردی بازاریابی اسلامی با توجه به ساختار نظام جمهوری اسلامی ایران و مبنای آموزه‌های دینی، به همان اندازه که وابسته به قوانین حقوقی و نقش‌آفرینی عوامل محیطی و سیستمی است، باید دربرگیرنده روح اسلامی باشد. بر این اساس یکی از اصلی‌ترین دلایل ناهماهنگی و کمبودهای موجود در ساختار کسب و کار در بازار ایران همین نادیده‌انگاری قواعد اسلامی در امور اجرایی است که با اقدامات جزیره‌ای به غایت مورد انتظار منتج نمی‌شود.

Islamic Marketing Map in Iranian Business

The holy religion of Islam, which had appearance more than 14 centuries ago and today has attracted more than one billion followers and believers, has set rules and regulations for all aspects of human life (such as: business and economic activities, and claims) and believe that as the last divine religion has a solution for all human problems, in all periods and ages. However, despite all this, the Islamic marketing approach has not been able to guide the business as it should. This research supply a mind map of the Islamic marketing variables based on a threestep process: content analysis (identifying the most important indicators of Islamic marketing), interactive management analysis (extracting variables) and fuzzy cognitive mapping (identifying the relationships between variables). The methodology of this research is descriptive and exploratory based on a mixed approach. The statistical population of this research is in three stages, respectively including: documents and experts familiar with the subject. According to the results, the function of Islamic marketing is based on three main categories: internal factors, external factors and spiritual factors, that each of them includes several variables. In this regard, the role of spiritual factors is very important and is considered the main mediator in the interaction between internal and external factors.