تاثیر مشاوره گروهی مبتنی بر مدل اعتقاد بهداشتی بر رفتار تغذیه ای زنان باردار دارای اضافه وزن: یک کارآزمایی کنترل شده تصادفی

مقدمه: اضافه‌وزن و چاقی مادر باردار مشکلی مهم در مراقبت دوران بارداری محسوب می‌شود. این پژوهش به‌منظور بررسی تاثیر مشاورۀ گروهی مبتنی‌بر مدل اعتقاد بهداشتی بر رفتار تغذیه‌ای زنان باردار دارای اضافه‌وزن مراجعه‌کننده به مراکز بهداشتی درمانی کرمانشاه در سال 1397 انجام شد.روش کار: این کارآزمایی بالینی در سال 1397 روی نود نفر زن باردار شهر کرمانشاه انجام شد. از بین مراکز جامع سلامت به‌صورت تصادفی چهار مرکز برای انجام مداخله و چهار مرکز برای گروه کنترل تعیین شد. سپس، چهار جلسه برنامۀ مشاورۀ گروهی تدارک‌ دیده ‌شده روی گروه‌های مداخله به ‌مدت یک ماه اجرا شد. محتوای مشاوره شامل مشاورۀ تغذیه و آشنایی با هرم غذایی و اصول تغذیه صحیح، افزایش حساسیت به چاقی و عوارض آن، درک شدت معضل چاق، درک موانع و منافع رعایت رژیم صحیح غذایی و افزایش خودکارآمدی و درنهایت رسیدن به رفتار تغذیه‌ای سالم بود. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامۀ‌ محقق‌ ساخته مشتمل بر اطلاعات جمعیت‌شناختی و مامایی، سازه‌های مدل اعتقاد بهداشتی و آگاهی و پرسشنامۀ رفتار تغذیه‌ای بود. همچنین، داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار spss نسخه 16 تجزیه‌وتحلیل و سطح معنی‌داری کمتر از 0/05 در نظر گرفته شد.یافته‌‌ها: میانگین سنی شرکت‌کنندگان در گروه آزمون (6/19) 24/91 سال و در گروه کنترل (5/60) 27/53 سال بود. بعد از کنترل اثر نمرات پیش‌آزمون در سازه‌های آگاهی، حساسیت درک‌شده، شدت درک‌شده، منافع درک‌شده، موانع درک‌شده، خودکارآمدی و رفتار تغذیه‌ای، نتایج نشان داد که بعد از انجام مداخله، میانگین این نمرات در گروه مداخله به‌طورمعناداری بیشتر از گروه کنترل است (0/001=p).نتیجه‌گیری: یافته‌های این مطالعه اثربخشی مشاوره براساس مدل اعتقاد بهداشتی را در ارتقای رفتار تغذیه‌ای زنان باردار با شاخص تودۀ بدنی بالا نشان داد. پژوهشگران این مطالعه مداخلات مشاوره‌ای براساس این مدل را توصیه می‌کنند؛ بنابراین، اجرای مداخلۀ مشاوره‌ای براساس سازه‌های مدل اعتقاد بهداشتی می‌تواند نقش موثری در اصلاح الگوهای رفتار تغذیه‌ای زنان باردار ایفا کند.

The Effect of Group Counseling Based on Health Belief Model on Nutritional Behavior of Pregnant Women with Overweight: a Randomized Controlled Trial

Introduction: Overweight and obesity are a significant challenge in pregnancy care. This study was conducted to investigate the effect of group counseling based on health belief model on nutritional behavior of overweight pregnant women referred to Kermanshah health centers.Methods: This clinical trial was performed in 2018 on 90 pregnant women in Kermanshah. Among the comprehensive health centers, 4 centers were randomly selected for intervention and 4 centers for the control group. Then 4 sessions of group counseling program prepared for the intervention groups were performed for one month. The content of the counseling included nutrition counseling and familiarity with the food pyramid and principles of proper nutrition, increasing sensitivity to obesity and its complications, understanding the severity of the obesity problem, understanding the obstacles and benefits of following a proper diet and increasing selfefficacy and ultimately achieving healthy eating behavior. The data collection tool was a researchermade questionnaire including demographic and midwifery information, health belief model constructs, knowledge and nutritional behavior questionnaire. Data were analyzed using SPSS 16. Significance level was considered less than 0.05.Findings: The mean age of participants in the intervention group was 24.91(6.19) and in the control group was 27.53(5.60). After controlling the effect of pretest scores on the constructs of knowledge, perceived susceptibility, perceived severity, perceived benefits, perceived barriers, selfefficacy and nutritional behavior, the results showed a significant increase after the intervention, in the mean scores of the intervention group (P=0.001).Conclusion: The findings of this study showed the effectiveness of counseling based on the health belief model in promoting the nutritional behavior of pregnant women with high body mass index. Researchers in this study recommend counseling interventions based on this model. Therefore, the implementation of counseling intervention based on the structures of the health belief model can play an effective role in improving the nutritional behavior patterns of pregnant women.