راهبردهای ایران در قبال کنشگری چین در محیط امنیتی جمهوری اسلامی ایران در آسیای مرکزی

چین یکی از بازیگران و کنشگران اصلی در محیط امنیتی ج.ا.ایران در آسیای مرکزی است. چین، بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی همواره در تلاش بوده تا راهبرد نفوذ اقتصادی، سیاسی و امنیتی خود در این منطقه مهم را گسترش دهد. هدف اصلی چینی‌ها از کنشگری در قلمرو، تثبیت و گسترش نفوذ خود از طریق رقابت با رقبای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای خود اعم از روسیه، ایالات متحده آمریکا، ناتو، ایران و ترکیه بوده است. با اینکه سیاست‌های منطقه‌ای ایران همسو با جمهوری خلق چین است با این‌حال گسترش دامنه نفوذ چین در منطقه آسیای مرکزی عرصه را برای کنشگران منطقه‌ای ج.ا.ایران تنگ‌تر کرده است. در این تحقیق به روش توصیفی تحلیلی و از طریق مطالعه میدانی و اخذ نظرات متخصصین و کارشناسان حوزه مطالعات منطقه‌ای، ژئوپلیتیک و ژئواستراتژی اقدام به تحلیل راهبردی تبعات حضور و کنشگری چین در محیط امنیتی ج.ا.ایران در آسیای مرکزی گردید. مطابق خروجی تحلیل swot، راهبرد تهاجمی«so» به عنوان راهبرد اصلی ایران در واجهه با کنشگری چین در محیط امنیتی آسیای مرکزی انتخاب شد. اجرایی شدن راهبرد انتخاب شده ج.ا.ایران بر مبنای بهره‌گیری از قوت‌ها، در صدد بهره‌برداری از فرصت‌ها جهت برنامه‌ریزی راهبردی امنیتی در منطقه آسیای مرکزی را در دستور کار خود قرار دهد.

iran’s strategies for chinese action in the security environment of the islamic republic of iran in central asia

china is one of the main players and actors in the security environment of the islamic republic of iran in central asia. after the collapse of the soviet union, china has always sought to expand its strategy of economic, political and security influence in this important region. the main goal of the chinese was to operate in the territory, consolidate and expand their influence by competing with their regional and transregional rivals, including russia, the united states, nato, iran and turkey. although iran’s regional policies are in line with those of the people’s republic of china, the expansion of chinese influence in the central asian region has narrowed the field for actors in the regions of the islamic republic of iran. in this descriptiveanalytical study, through field study and obtaining the opinions of experts in the field of regional studies, geopolitics and geostrategy, a strategic analysis of the consequences of china’s presence and action in the security environment of the islamic republic of iran in central asia was performed. according to the swot analysis, the so offensive strategy was selected as iran’s main strategy in the face of china’s activism in the central asian security environment. implementation of the selected strategy of the islamic republic of iran based on the use of forces, to seek to take advantage of opportunities for strategic security planning in the central asian region on its agenda.