بررسی نابرابری‌های اقتصادی اجتماعی در بروز سرطان کولورکتال در سال 1396: مقایسه و تجزیه بین استان‌های کشور

هدف: در سال 2020، سرطان کولورکتال 10 درصد از بروز سرطان در جهان و 9.4 درصد از مرگ و میر ناشی از سرطان را به خود اختصاص داده است. غیر از ویژگی‌های زیست پزشکی، وضعیت اقتصادی اجتماعی نیز می‌توانند در  نابرابری پیامدهای این بیماری نقش داشته باشد. هدف مطالعه حاضر تجزیه نابرابری اقتصادی اجتماعی استانی در بروز سرطان کولورکتال در کشور می‌باشد. این مطالعه به صورت مقطعی و با استفاده از داده‌های استانی سال 1396 کشور انجام گرفت.مواد و روش‌ها: اطلاعات لازم از گزارش سالنامه آماری، گزارش مرکز آمار و گزارش ملی برنامه ملی ثبت سرطان وزارت بهداشت ایران استخراج شدند. با استفاده از stata 14، تحلیل‌های آماری انجام، شاخص‌های تمرکز تخمین و منحنی‌های تمرکز استخراج گرفتند. فقط شاخص تمرکز درصد پوشش بیمه سلامت و درصد اشتغال منفی به‌دست آمدند.یافته‌ها: اثر پوشش بیمه سلامت بر نابرابری در بروز سرطان (0.364- =ci) نیز از نظر آماری معنادار بود (0.05>p). نتایج نشان داد که درآمد سرانه بیش‌ترین نابرابری (0.632=ci) را در بروز سرطان کولورکتال ایجاد کرده است (0.05>p). در حالی که تاثیر درصد اشتغال استانی بر نابرابری بروز، کم‌ترین مقدار (0.064- =ci) بود و از نظر آماری معنادار نبود. بعد از درآمد سرانه، شاخص تمرکز مخارج سرانه (0.564=ci) در رتبه دوم از نظر ایجاد نابرابری قرار داشت (0.05>p). درصد باسوادی با  0.484=ci در رتبه بعدی ایجاد نابرابری قرار گرفت (0.05>p).نتیجه‌گیری: متغیرهای اقتصادی اجتماعی استان‌ها در نابرابری بروز سرطان کولورکتال نقش مهمی دارند. سیاست‌گذاران می‌توانند از طریق تحت پوشش قرار دادن خدمات غربالگری توسط بیمه‌های پزشکی، تامین کارت‌های اعتبار غربالگری، معافیت‌های پرداختی برای دهک‌های پایین و بازاریابی اجتماعی، تشخیص زودهنگام این بیماری را در استان‌های کشور، بهبود بخشند. 

study of socio-economic inequalities in the incidence of colorectal cancer in 1396: a comparative investigation of iranian provinces

introduction: by 2020, colorectal cancer accounted for 10% of global cancer incidence and 9.4% of cancer deaths. apart from biomedical characteristics, socio-economic status can also play a role in inequality in the outcomes of this disease. in this account, this study aims to analyze the regional socio-economic disparities in the incidence of colorectal cancer in iran.materials and methods: this cross-sectional study was executed using provincial data from 2018. the required information was extracted from the report of the statistical yearbook, the report of the statistics center, and the national report of the national cancer registration program of the ministry of health of iran. using stata 14, concentration indices were estimated and concentration curves were extracted.results: only the concentration index of health insurance coverage percentage and employment percentage was negative. the effect of health insurance coverage on inequality in cancer incidence (ci=-0.364) was also statistically significant (p<0.05). the results showed that per capita income has caused the most inequality (ci=0.632) in the incidence of colorectal cancer (p<0.05). while the effect of provincial employment percentage on incidence inequality was the lowest (ci=-0.064) and was not statistically significant. after per capita income, the per capita expenditure concentration index (ci=0.564) was in second place in terms of inequality (p <0.05). the literacy rate with ci=0.484 was in the next rank of inequality (p<0.05).conclusion: socioeconomic characteristics of the provinces have an important role in the inequality of colorectal cancer. policymakers can improve early detection of the disease in the country’s provinces by covering screening services with medical insurance, providing screening credit cards, payment exemptions for the lower deciles, and social marketing.