طراحی، اعتباریابی و پایاسازی ابزار ارزشیابی عملکرد آموزشی اعضای هیات علمی دانشگاه‌های علوم پزشکی

هدف: ارتقای مستمر عملکرد آموزشی اعضای هیات علمی در دانشگاه‌ها امری ضروری بوده و دستیابی به این هدف بدون وجود ابزارها و فرایندهای کارآمد ارزشیابی، مقدور نخواهد است. لذا مطالعه حاضر با هدف تدوین ابزار ارزشیابی عملکرد آموزشی اعضای هیات علمی در دانشگاه‌های علوم پزشکی به‌انجام رسید.مواد و روش‌ها: در این مطالعه تلفیقی با توجه به اهداف اختصاصی مطالعه از ترکیبی از روش‌های پژوهشی نظیر مطالعه مروری، مصاحبه با صاحب‌نظران و نیز طراحی و استانداردسازی ابزار ارزشیابی و نیز رویکردهای کیفی استفاده گردید. بدین ترتیب که پس از شناسایی مولفه‌های مرتبط با ارزشیابی آموزشی اعضای هیات علمی و دسته‌بندی آن‌ها بر اساس منابع علمی معتبر، مراحل بررسی و تایید روایی محتوایی و صوری ابزار با نظر 10 نفر از صاحب‌نظران حوزه آموزش پزشکی و مدیریت آموزشی که دارای تحصیلات و تجارب حرفه‌ای مرتبط بودند به‌انجام رسید. در گام پایانی، فرایند اجرایی ارزشیابی اعضای هیات علمی بر اساس مشکلات و راه‌کارهای ارائه شده از سوی صاحب‌نظران و صاحبان فرایند، در قالب فلوچارت ترسیم گردید.یافته‌ها: ابزار ارزشیابی نهایی دارای 74 مولفه ارزشیابی در 5 حیطه موسوم به اهداف آموزشی، محتوای آموزشی، فرایند یاددهی-یادگیری، ارزشیابی آموزشی، آموزش بالینی/آزمایشگاهی می‌باشد. بیش‌ترین تعداد گویه‌ها به حیطه فرایند یاددهی-یادگیری با 34 گویه؛ و کم‌ترین تعداد نیز به حیطه‌های اهداف آموزشی با 6 گویه اختصاص یافته است. روایی محتوایی ابزار نهایی با کسب امتیاز 92 درصد برای شاخص cvr و 89 درصد برای شاخص cvi قویاً مورد اتفاق نظر صاحب‌نظران قرار گرفت. هم‌چنین روایی صوری پرسش‌نامه با اخذ دیدگاه‌های کیفی صاحب‌نظران درخصوص شیوه نگارش گویه‌های پرسش‌نامه و اعمال دیدگاه‌های آنان به انجام رسید. پایایی پرسش‌نامه نیز با بررسی همسانی درونی آن و کسب نمره 781/0 برای آلفای کرونباخ مورد تایید قرار گرفت.نتیجه‌گیری: ابزار به‌دست آمده در این مطالعه به‌دلیل استفاده از روش‌های معتبر علمی و اجماع قوی صاحب‌نظران بر آن، دارای جامعیت و مقبولیت قابل‌ توجهی می‌باشد. پژوهشگران امیدوارند استفاده از این ابزار و نیز فرایند اجرایی تدوین شده بتواند به انجام ارزشیابی‌های جامع و عینی و متعاقباً ارتقای مستمر عملکرد آموزشی اعضای هیات علمی کمک نماید. 

development and psychometric features of a questionnaire to evaluate the educational performance of faculty members in medical universities

introduction: it is necessary to improve the educational performance of faculty members continuously. however, achieving such a goal will not happen unless efficient tools and processes are available to evaluate. therefore, the current study aimed to develop a questionnaire to evaluate the educational performance of faculty members in medical universities.materials and methods: the present study undertook an integrative methodological approach to reach the aim. reviewing the literature, interviewing the experts, and using the protocols to develop and standardize a questionnaire were implemented. the identified items were categorized according to valid scientific sources. ten well-experienced experts with an academic degree in medical education or educational management evaluated the face and content validity of the designed questionnaire. finally, a flowchart was presented to show the difficulties and solutions of the evaluation of the faculty members in medical universities.results: the final questionnaire had 74 items divided into five divisions: educational goals, educational content, teaching-learning process, educational evaluation, and clinical / laboratory education. the highest number of items was assigned to the teaching-learning process (34 items) and the least number was allocated to the educational goals (6 items). according to the cvr and cvi (92% and 89% sequentially), the experts were strongly in agreement regarding the content validity of the questionnaire. the research team obtained the perspectives of the experts qualitatively to assess and enhance the face validity of the questionnaire. the reliability of the questionnaire was confirmed based on the internal consistency (cronbach’s alpha = 0.781).conclusion: the present study indicated that the questionnaire had considerable comprehensiveness and acceptability. the research team hopes that the use of this questionnaire along with the presented flowchart would help universities to evaluate and improve the educational performance of their faculty members comprehensively and accurately.