میزان شیوع شپش سر در دانش‌آموزان دبستانی شهر سمنان و ارزیابی اثر آموزش خانواده در پیشگیری از آن

هدف: شپش سر یک بیماری انگلی شایع در نقاط مختلف جهان است. آلودگی به آن در کودکان شایع‌تر از بالغین است و می‌تواند موجب غیبت از مدرسه شود. در این مطالعه ضمن ارزیابی شیوع شپش سر در دانش‌آموزان دبستانی شهر سمنان، اثر آموزش بر پیشگیری از آن ارزیابی شد.مواد و روش‌ها: این مطالعه از اسفند 96 تا خرداد 97 در دو مرحله انجام شد. در مرحله اول شهر سمنان به 4 منطقه تقسیم شد و از هر منطقه یک مدرسه دخترانه و یک مدرسه پسرانه به تصادف انتخاب شدند (مدارس مداخله). در مجاورت هر مدرسه یک مدرسه به عنوان مدارس کنترل انتخاب شدند. در مدارس منتخب، از هر پایه تحصیلی حداقل 5 نفر به روش سیستماتیک انتخاب (جمعاً 767 نفر) و ضمن ثبت مشخصات فردی، از نظر آلودگی به شپش سر معاینه شدند. در مرحله دوم به کلیه دانش‌آموزان و والدین مدارس مداخله از طریق سخنرانی و پخش پمفلت آموزش داده شد. سپس حدود 2 ماه پس از آموزش به کلیه مدارس آموزش‌دیده و کنترل مراجعه و مجدداً به همان شیوه 767 دانش‌آموز انتخاب شدند. افراد از نظر آلودگی به شپش سر معاینه شدند و مشخصات فردی در چک‌لیست ثبت شد.یافته‌ها: قبل از مداخله، به طور کلی 5.2% (با فاصله اطمینان 95%: 6.8%- 3.6%) دانش‌آموزان آلودگی به شپش سر داشتند. جنس (0.006=p، 5.54 - 1.32 : ci95%، 2.71=or) و نیز سطح سواد پدر (p<0.001) ارتباط معنی‌داری با ابتلا به شپش سر داشتند. به طوری که شانس ابتلا به شپش سر در دختران 2.71 برابر پسران می‌باشد. هم‌چنین دانش‌آموزان با پدران بی‌سواد یا سواد ابتدایی 9.15 برابر دانش‌آموزان با پدران دارای تحصیلات دانشگاهی شانس ابتلا به شپش سر دارند. پس از مداخله شیوع شپش سر در مدارس آموزش‌دیده 2.7% کاهش یافت ولی در مدارس کنترل تغییری نکرد که تفاوت معنی‌دار بود (p<0.05).نتیجه‌گیری: به طور کلی شیوع آلودگی شپش سر در دانش‌آموزان ابتدایی شهر سمنان نسبتاً بالاست. توجه ویژه به مدارس دخترانه و نیز خانواده‌های با سطح سواد پایین ضروری است. اثر‌بخشی آموزش بر این امر تاکید دارد که همکاری متقابل حوزه بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی و آموزش و پرورش در افزایش آگاهی دانش‌آموزان و والدین، در کاهش این معضل کمک‌کننده است.

Prevalence of head lice in the Iranian primary school children and the effectiveness of family training to its prevention

Introduction: Head lice contamination has a global outbreak. Head lice infestation is more common among children than adults and can cause absence from the school. In this study, the severity of the problem in primary schoolchildren in Semnan city (Iran) was evaluated. Then health education has given to the students/parents and the effects of education on its prevention was evaluated.Materials and Methods: This study was conducted from March 2018 to May 2018 in two stages. In the first stage, the city of Semnan, Iran was divided into 4 regions and from each district, a girl school and a boy school were randomly selected. In this account, in the vicinity of each school, one school was selected as a control. In selected schools, at least five students were selected systematically from each grade (767 people) and the condition of head lice infection was evaluated. In the second stage, all students and their parents of 50% schools were taught through lecture and pamphlet. Then, about 2 months after the training, 767 students in the trained and control schools were selected again by the mentioned sampling method. Children were examined for head lice and the personal details were recorded in checklist.Results: Before the intervention, in 5.2% (95% CI: 3.66.8%) of the children were seen head lice infection. Gender (OR=2.71, 95% CI: 1.325.54, p=0.006) and father's level of education (p<0.001) were significantly correlated with head lice infection. The chance of head lice in girls was 2.71 times higher than boys. In addition, the chance of infection to head lice in students with illiterate fathers or elementary literacy, were 9.15 times of students with collegeeducated fathers. The prevalence of head lice in trained schools decreased by 2.7% after intervention but did not change in control schools. The difference was statistically significant (p<0.05).Conclusion: In general, the prevalence of head lice infection in primary school children in Semnan is relatively high. Particular attention is needed to girls' schools, also families with low literacy levels. The effectiveness of education emphasizes that the corporation between the University of Medical Sciences health services and primary schools authorities to raising the awareness of students and their parents, helps to decrease this problem