عوامل موثر بر میزان بهره‌مندی جمعیت تحت پوشش از برنامه پزشک خانواده شهری ایران

هدف: برنامه پزشک خانواده شهری به منظور افزایش بهره مندی از خدمات سلامت از سال 1391 در استان های فارس و مازندران اجرا شد. این مطالعه با هدف تعیین عوامل موثر بر میزان بهره مندی جمعیت تحت پوشش از برنامه پزشک خانواده شهری انجام گرفت.مواد و روش ها: این مطالعه مقطعی در زمستان 1395 انجام گرفت. جامعه پژوهش خانوارهای تحت پوشش برنامه پزشک خانواده شهری بودند که به صورت خوشه ای تصادفی انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها، پرسش نامه محقق ساخته شامل 2 بخش متغیرهای فردی و میزان بهره مندی از خدمات سلامت با 33 سئوال باز و بسته بوده که روایی و پایایی آن مورد تائید قرار گرفت.یافته ها: از بین 1768 خانوار مورد بررسی با 5628 نفر جمعیت، 5521 نفر (98.1 درصد) دارای یکی از انواع بیمه پایه بودند. 31.0 درصد افراد از بیمه تکمیلی برخوردار بودند. میانگین فاصله زمانی بین منزل و محل کار پزشک با پای پیاده 18.9±18.6 دقیقه و با وسیله نقلیه 5.1±5.7 دقیقه بود. 75.8 درصد دارنده بیمه پایه، حداقل یکبار توسط پزشک خانواده شهری خود ویزیت شدند. میانگین بار مراجعه افراد بالای 15 سال به پزشک خانواده 5.14 بار در سال بود. عواملی مثل پرونده سلامت، بعد خانوار، بیمه تکمیلی، ابتلا به بیماری ها، تحصیلات، شغل، تعویض پزشک، مدت زمان دسترسی، سطح آشنایی با برنامه پزشک خانواده در میزان بهره مندی جمعیت تحت پوشش با سطح معنی داری p<0/05 موثر بودند.نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد همه افراد تحت پوشش از برنامه پزشک خانواده شهری بهره مند نشدند و تعدادی از عوامل فردی بر میزان بهره مندی از برنامه پزشک خانواده شهری تاثیرگذار بود.

Effective factors on the utilization of health population covered by the urban family physician program in Iran

Introduction: The urban family physician program for increase the utilization of health services has been implemented in Fars and Mazandaran provinces since 2012. In this way, this study aimed to determine the benefit level for population covered by the urban family physician program in Iran.Materials and Methods: This crosssectional study was conducted in 2017. Participants on the households covered by the urban family physician program; were selected by random cluster sampling. The data collection tool was a researchermade questionnaire consisting of 2 parts: individual variables and benefit level of health services with 33 open and closed questions; its validity and reliability were confirmed.Results: Among 1768 households with a population of 5628 people, 5521(98.1%) had one type of basic insurance. 0.31% of the people who had supplementary insurance. The average time between the home and the work place for the family physician was 18.6±18.9 minutes on foot and 5.7±5.1 by car. Correspondingly, 75.8% of those who had basic insurance were visited at least once by their family physician. The average family physician visits for participants over 15 years old was 5.14 times per year. Factors such as health records, household size, supplementary insurance, illness, education, occupation, physician replacement, availability time, and familiarity with the Family Physician Program were effective in terms of coverage of the affected population with a meaningful level (P<0.05).Conclusion: This study showed that all covered individuals did not benefit from the urban family physician program, and a number of individual factors influenced the benefit of the urban family physician program.