طراحی و روان‌سنجی ابزار سنجش رفتارهای پیشگیرانه از ایدز در دانش‌آموزان دبیرستانی مبتنی بر الگوی اعتقاد بهداشتی از نگاه دبیران و والدین«یک مطالعه مبتنی بر نظریه، جمعیت و فرهنگ ایران»

هدف: ایدز به سرعت در خاورمیانه و ایران در حال گسترش است. یکی از مدل های مناسب جهت بررسی رفتارهای پیشگیرانه از ایدز، الگوی اعتقاد بهداشتی است که شامل پنج سازه حساسیت، شدت، منافع، موانع و خودکارآمدی درک شده می باشد. هدف این مطالعه طراحی و ارزیابی روایی و پایایی ابزار سنجش رفتارهای پیشگیرانه ایدز از نظر دبیران و والدین دانش آموزان دبیرستان های شهر زنجان بود.مواد و روش ها: ابتدا با بررسی متون، تعداد 58 گویه متناسب با رفتارهای پیشگیرانه از ایدز تدوین شد و به دو روش کمی و کیفی، با مشارکت گروه هدف و پانل خبرگان، روایی صوری و محتوایی ابزار ارزیابی شد. هم بستگی درونی گویه ها و ثبات ابزار با محاسبه آلفای کرونباخ و آزمون-بازآزمون تایید شد.یافته ها: با ارزیابی روایی صوری و محتوایی، و محاسبه ی شاخص تاثیر آیتم بالای 1.5، نسبت روایی محتوای بالای 0.49 و شاخص روایی بالای 0.79، ابزار تحقیق با 46 گویه طراحی شد. با تحلیل عاملی اکتشافی تعداد 35 گویه، با بار عاملی بیش تر از 0.40 و در شش گروه شامل حساسیت و شدت درک شده، منافع و موانع درک شده فردی و آموزشی و خودکارآمدی درک شده و قدرت پیشگویی کنندگی مابین 59.49% تا 67.20% تایید شد. پایایی ابزار با آلفای کرونباخ 0.80 تا 0.85 و شاخص ضریب هم بستگی 0.86 تا 0.96 تایید شد. نتیجه گیری: نتایج تحقیق نشان داد ابزار سنجش سازه های مدل اعتقاد بهداشتی در مورد رفتارهای پیشگیرانه از ایدز دانش آموزان، از نظر دبیران و والدین، از روایی و پایایی مناسب برخوردار است و با ویژگی های فرهنگی و اجتماعی جمعیت ایران تناسب دارد. ;

Development and psychometric analysis of a tool to measure parents and teachers about preventive behaviors in adolescence about HIV/AIDS based on health belief model: An Iranian population and cultural based study

Introduction: The HIV/AIDS is spreading rapidly in the middle east and Iran. The health belief model is one of an appropriate model to assess the preventive behaviors. In this way, this study was conducted to design and evaluate the validity and reliability of a culturalbased psychometric instrument of AIDS in teachers and parents of Iranian students.Materials and Methods: A scale including 58 items relevant to preventive behaviors in AIDS/HIV was developed by reviewing literature. Then, content and construct validity were evaluated using qualitative and quantitative methods, through the involvement of the participants and expert panel. The internal consistency was evaluated and approved using Cranach's alpha index, and testretest analysis.Results: The face and content validity of the primary developed scale was confirmed by item impacts of 1.5, CVR 0.49 and CVI 0.79, and the number of items decreased to 46. Considerably, the exploratory factor analysis approved the construct validity by factor loading of more than 0.40 in six factors (perceived susceptibility, perceived severity, perceived benefit, perceived barrier and perceived selfefficacy), including 35 items that jointly accounted for 59.49 % until 67.20% of the observed variance. The internal validity of the scale was approved by Cronbach’s alpha coefficient for the subscales ranged from .80 to .86 for each group, and the intraclass correlation coefficient ranged from 86 to .96.Conclusion: The results presented that the developed scale underpinning of the constructs of HBM in preventive behaviors of HIV/AIDs among students, teachers and parents had an appropriate validity; and an acceptable reliabliability. ;