نقش آموزش بهداشت در کاهش عوامل خطر بیماری‌های قلبی- عروقی: یک مرور نظام‌مند

مقدمه: بیماری‌های قلبی- عروقی یکی از 10 علت اصلی مرگ در دنیا و اولین علت مرگ در ایران می‌باشند. با کنترل عوامل خطر این بیماری‌ها می‌توان بیش از 50% ناتوانی‌های ناشی از این بیماری‌ها را کاهش داد. در این راستا در نظر داشتن رفتارهای مرتبط با سبک زندگی افراد اهمیت دارد. هدف از نگارش این مقاله، بررسی مداخلات آموزشی به‌منظور کاهش عوامل خطر بیماری‌های قلبی- عروقی براساس روش کار و چگونگی استفاده از مدل‌ها و تیوری‌های آموزش بهداشت بتوان تاثیر این مداخلات را در کاهش عوامل خطر بررسی نمود.مواد و روش‌ها: جستجوی الکترونیکی پایگاه‌های اطلاعاتی با استفاده از کلمات کلیدی فارسی و انگلیسی انجام شد. پایگاه‌های مورد بررسی عبارت بودند از بانک اطلاعاتی مقالات علوم پزشکی ایران (iran medex)، پایگاه اطلاعات علمی (sid)، pubmed، ebsco و cochrane. جستجوی پایگاه‌های فوق‌الذکر از بهمن 1390 تا اردیبهشت 1391 انجام شد.نتایج: مداخلات در زمینه کاهش عوامل خطر بیماری‌های قلبی- عروقی به دودسته کلی مبتنی بر مدل‌ها و تیوری‌های آموزش بهداشت و بدون استفاده از مدل‌ها و تیوری‌های آموزش بهداشت تقسیم شدند. از 19 مقاله بررسی شده 9 مطالعه مبتنی بر مدل‌ها و تیوری‌های آموزش بهداشت و 10 مطالعه بدون استفاده از مدل‌ها و تیوری‌های آموزش بهداشت انجام شده بود.نتیجه‌گیری: نتایج به‌دست آمده نشان‌دهنده این موضوع هستند که آموزش‌های مبتنی بر تیوری و مدل‌های آموزش بهداشت و استفاده از برنامه‌های استاندارد شده تاثیر بیشتری بر کاهش عوامل خطر بیماری‌های قلبی- عروقی دارند. زمان، مکان و طول انجام مداخلات، ویژگی‌های افراد و استفاده از روش‌های نوین آموزشی برای برخی از مخاطبان در اثر بخشی آموزش‌ها به‌منظور کاهش عوامل خطر اهمیت به‌سزایی دارند.