بررسی تاثیر اجرای برنامه توان‌بخشی مبتنی‌بر جامعه بر وضعیت زندگی معلولان در ایران

مقدمه: توان‌بخشی مبتنی‌بر جامعه، یک استراتژی جهت بهبود کیفیت زندگی معلولان می‌باشد. مطالعه حاضر با هدف تعیین تاثیر اجرای برنامه توان‌بخشی مبتنی‌بر جامعه، بر وضعیت زندگی معلولان ایران انجام شده‌است.مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر که در سال 1390 انجام شده، از نوع مطالعات مقایسه‌ای است. روش نمونه‌گیری به‌صورت چندمرحله‌ای بود. در مرحله اول، از بین استان‌های کشور 30% به‌روش نمونه‌گیری تصادفی و در مرحله بعد 50 شهرستان از بین 100 شهرستانی که مجری طرح توان‌بخشی مبتنی‌بر جامعه در این 10 استان بودند، انتخاب گردیدند. سپس در هر شهرستان 30 معلول به‌صورت تصادفی انتخاب و به‌طور‌کلی برای 1503 معلول، فرم جمع‌آوری اطلاعات تیزون تکمیل گردید. براساس این پرسش‌نامه، توانایی‌های فرد معلول قبل و بعد از اجرای برنامه توان‌بخشی مبتنی‌بر جامعه سنجیده شد. تجزیه‌و‌تحلیل داده‌ها با استفاده از آزمون‌ آماری ویلکاکسون انجام‌شد.نتایج: میانگین (±انحراف معیار) سنی افراد شرکت‌کننده در مطالعه 2/14±30 سال بود. اکثر واحدهای پژوهش، مجرد و مرد بودند. اغلب افراد (6/36%)، معلولین جسمی و حرکتی بودند و مهم‌ترین علت معلولیت، نقایص مادرزادی بود. پس از اجرای برنامه توان‌بخشی، امتیاز توانایی‌های روزمره زندگی، توانایی‌های حرکتی، ارتباطات اجتماعی، توانایی‌های شغلی، کیفیت زندگی، مبنع درآمد، وضعیت استخدام، میزان مشارکت در زندگی اجتماعی و وضعیت آموزش، به‌طور معناداری ارتقا یافته‌بود. در تمامی حیطه‌ها بین اجرای برنامه توان‌بخشی مبتنی‌بر جامعه و افزایش توانایی‌های معلولین، ارتباط معناداری مشاهده شد (001/0p?). نتیجه‌گیری: اجرای توان‌بخشی مبتنی‌بر جامعه تاثیر مثبتی بر بهبود وضعیت زندگی معلولین داشته است.