برآورد اثر مستقیم و غیرمستقیم عوامل موثر بر کنترل قندخون بیماران دیابتی نوع دو با استفاده از تحلیل مسیر

مقدمه: دیابت شایع ترین اختلال متابولیکی است. پیشرفت عوارض دیابت، عمدتاً به دلیل عدم کنترل قندخون است. هدف از اجرای این تحقیق، آزمون مدل فرضی عوامل فردی و اجتماعی موثر بر کنترل قندخون است.روش ها: مطالعه ی حاضر مقطعی و بیماران با استفاده از نمونه گیری تصادفی طبقه بندی شده انتخاب شدند. تحلیل مسیر برای بررسی اثر متغیرهای دانش دیابتی، ارتباط پزشک و بیمار، خودمراقبتی، تعداد سال های تحصیل، درآمد خانوار و مدت زمان ابتلا به دیابت بر میزان هموگلوبین گلیکوزیله انجام شد. جهت نیکویی برازش مدل از شاخص های زیر استفاده شد: آماره ی کای اسکوئر، ریشه ی میانگین مربعات خطای برآورد (rmsea)، شاخص برازش تطبیقی (cfi) و ریشه ی دوم میانگین مربعات باقیمانده استاندارد (srmr).یافته ها: مدل برآورد شده برازش مناسبی داشت، (4/0=p، 5= chi;2)، (006/0=rmsea)، (99/0=cfi) و (022/0=srmr). اثر کلی و اثر غیرمستقیم کلی سن بر میزان هموگلوبین گلیکوزیله معنی دار بود. سن از طریق طول مدت زمان ابتلا به دیابت بر میزان هموگلوبین گلیکوزیله اثر غیرمستقیم معنی دار داشت. اثر کلی مدت زمان ابتلا به دیابت بر میزان هموگلوبین گلیکوزیله معنی دار بود. با افزایش مدت زمان ابتلا به دیابت میزان هموگلوبین گلیکوزیله نیز افزایش داشت. اثر کلی نسبت دور کمر به باسن بر میزان هموگلوبین گلیکوزیله معنی دار بود. نسبت دور کمر به باسن اثر مستقیم معنی دار بر میزان هموگلوبین گلیکوزیله داشت. نتیجه گیری: در مطالعه ی حاضر اثرات عوامل فردی مانند سن، نسبت دور کمر به باسن، افسردگی و مدت زمان ابتلا به دیابت بر کنترل قندخون شناسایی شد. با توجه به قابلیت های به کارگرفته در این روش بتوان نتایج حاصل از این مطالعه را با در اختیار گذاشتن به بیماران و سیاست گذاران محلی بتوان مراقبت از بیماران دیابتی را ارتقاء بخشید.

ESTIMATING THE EFFECT OF DIRECT AND INDIRECT FACTORS ON GLYCEMIC CONTROL IN TYPE II DIABETIC PATIENTS BY PATH ANALYSIS

Background: Diabetes is the most common metabolic disorder. Progression of diabetes complications mostly due to lack of blood sugar control. The purpose of this study was to test a hypothesized model of individual and social factors affecting blood sugar control.Methods: Present study is a crosssectional study and patients were selected using sex stratified random sampling. Path analysis was conducted to investigate effects variables of the diabetes knowledge, patient and doctor relationship, self care, the number of education years, household income and duration of diabetes on HbA1c. The following goodnessofmodel fit were used: chi;2, RMSEA, CFI and SRMR teststatistics.Results: The estimated model demonstrated good model fit, ( chi;2 = 5, p=0.4), (RMSEA=0.006), (CFI =0.99) and (SRMR=0.022). Total effect and total indirect effect of age on HbA1c were significant. Age through duration of diabetes had significant indirect effect on HbA1c. Total effect of duration of diabetes on HbA1c was significant. With increasing duration of diabetes HbA1c also had increased. Total effect of waisttohip ratio on HbA1c was significant. Waisttohip ratio had significant direct effect on HbA1c.Conclusion: In the current study the effect of individual factors such as age, waisttohip ratio, depression and duration of diabetes on glycemic control were detected. According to the capabilities used in this method can providing results of this study with patients and local policy makers in order to improve the care of patients with diabetes