تعیین کننده‌های استفاده از گیاهان دارویی در بیماران مبتلا به دیابت نوع دو براساس تئوری رفتار برنامه‌ریزی شده (tpb)

مقدمه: علی‌رغم افزایش استفادۀ بیماران دیابتی از داروهای مکمل، تخمین روشنی از مصرف داروهای مکمل و گیاهی توسط این بیماران در ایران وجود ندارد. این مطالعه با هدف تعیین کننده‌های استفاده از گیاهان دارویی در بیماران مبتلا به دیابت نوع دو براساس تئوری رفتار برنامه‌ریزی شده انجام شد.روش‌ها: یک مطالعۀ توصیفی تحلیلی بر روی 633 بیمار مبتلا به دیابت نوع دو مراجعه‌کننده به مرکز تحقیقات دیابت نوع دو شهر یزد انجام شد. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامۀ مبتنی بر نظریۀ رفتار برنامه‌ریزی‌شده استفاده شد. این ابزار علاوه بر اطلاعات دموگرافیک و مرتبط با بیماری، شامل سوالاتی در مورد استفاده از داروهای گیاهی مورد استفاده بود. برای تجزیه‌و‌تحلیل داده‌ها از آمار توصیفی، کای دو، آزمون دقیق فیشر، همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی استفاده شد.یافته‌ها: رایج‌ترین گیاه مصرفی دارچین (34.7%) بود. اکثر بیماران از گیاهان به‌صورت روزانه (56.9%) استفاده می‌کردند. استفاده از داروهای گیاهی با نگرش (r= 0.48, p< 0.001)، هنجار ذهنی (r= 0.39, p< 0.001)، کنترل رفتار درک شده (r= 0.38, p< 0.001)، و قصد (r= 0.4, p< 0.001) ارتباط معنی‌داری نشان داد. سازه‌های تئوری رفتار برنامه‌ریزی شده 73 درصد تمایل به استفاده از داروهای گیاهی را پیش‌بینی کردند. و سازۀ هنجار انتزاعی بیشترین قدرت پیشگویی کننده‌ای قصد به مصرف گیاهان دارویی ( 0.49, p< 0.001=ß) را داشت.نتیجه‌گیری: هنجار انتزاعی بیشترین پیشگویی کنندۀ تمایل به استفاده از گیاهان دارویی در بیماران مبتلا به دیابت نوع دو بود. لذا توجه به عقاید، رسوم و فرهنگ محیط اطراف جامعه در خودمدیریتی صحیح کنترل بیماری و مصرف داروهای تاثیرگذار در کنترل بسیار مهم است.

the determinants of use acceptance of herbal medicine: an investigation-based theory of planned behavior (tpb) among type 2 diabetes

background: despite the increased use of complementary medicine by diabetic patients, there is no clear estimation of complementary and herbal medicine use by these patients in iran. this study was conducted to investigate the uses of herbal medicine among patients with type ii diabetes in yazd, iran, in 2022.methods: a cross-sectional study was carried out on 633 patients with type ii diabetes referred to the diabetes research center in yazd city from june to september 2022. a questionnaire-based theory of planned behavior developed and validated by the researcher was used for data collection. in addition to demographics and disease-related information, the instrument included questions about using herbal medicine used. descriptive statistics, chi-square, fisher’s exact, and linear regression tests were used to analyze the data.results: the most common herb used was cinnamon (34.7%). the majority of patients used herbs daily (56.9%). using herbal medicine was significantly associated with attitude (r= 0.48, p< 0.001) subjective norm (r= 0.39, p< 0.001), perceived behavior control (r= 0.38, p< 0.001) and intention (r= 0.4, p< 0.001). constructs of the theory of planned behavior 73% predicted intention to use herbal medicine. subjective norm structure had the highest predictive power of intention to consume herbal medicine (ß= 0.49, p< 0.001).conclusion: subjective norm is the most predictor of intention to use herbal medicines in patients with diabetes. therefore, it is very important to pay attention to the beliefs, customs, and culture of the surrounding community in the correct self-management of disease control and the use of effective drug control.