ابزار ارزیابی کوتاه شناختی: ابزاری جدید برای غربال‌گری وضعیت شناختی در سالمندان

مقدمه: گرچه ابزارهای متعددی برای سنجش وضعیت شناختی و غربال گری دمانس معرفی شده اند، ولی در جمعیت سالمندان ایرانی اکثر ابزارها به سبب اختلافات فرهنگی و شیوع بالای بیسوادی، کارایی لازم را ندارند. در این مطالعه یک آزمون با عنوان »ابزار ارزیابی مختصر شناختی « [brief cognitive assessment tool (bcat)] معرفی شده و خصوصیات روانسنجی آن مورد ارزیابی قرار گرفته است.روش ها: ابزار bcat شامل ارزیابی حافظه با استفاده از آزمون سه کلمه و امتیازدهی مشابه minicog و ارزیابی وضعیت عملکردی در حیطه های »توانایی لباس پوشیدن «، »توانایی استفاده از تلفن «، »توانایی مدیریت داروهای خود «، در هر دو جنس و توانایی مدیریت مالی در مردان و توانایی تهیه غذا در خانم ها، می باشد. نحوه ی امتیازدهی در افراد با سواد و بی سواد متفاوت است. تشخیص دمانس با وجود اختلال حافظه به همراه اختلال در عملکرد گذاشته می شود 86 نفر از سالمندان ساکن آسایشگاه خیریه کهریزک، (41 نفر زن و 45 نفر زن) به صورت تصادفی از افراد دارای معیارهای ورود، بدون معیارهای خروج و داوطلب، انتخاب شدند. روایی هم زمان با همبستگی نتایج bcat با امتیاز آزمون مختصر شناختی (mmse) و روایی ملاک، حساسیت و ویژگی bcat بر مبنای مقیاس تباهی همه جانبه (gds) سنجیده شد. پایایی نتایج دو آزمونگر در طی دو هفته با ضریب کاپا ارزیابی گردید.یافته ها: میزان حساسیت bcat در تشخیص دمانس براساس gds، 6/88% و ویژگی آن 82/6% و میزان دقتی برابر با 84/9% داشت. همبستگی بین امتیاز mmse و دسته بندی با استفاده از bcat معنا دار بود. ضریب کاپا بین نتایج bcat توسط دو آزمونگر برابر 81/1% بود.نتیجه گیری: به نظر می رسد که bcat در سالمندان ایرانی از خصوصیات روانسنجی خوبی برای تشخیص اختلال شناختی و دمانس برخوردار باشد.