اتنوفارماکولوژی گیاهان دارویی کوه گیسکان

زمینه: اتنوفارماکولوژی شامل مشاهده، توصیف و بررسی تجربی گیاهان دارویی بومی یک منطقه و مطالعه ترکیبی انسان‌شناسی، داروشناسی و توکسیکوژی این محصولات می‌باشد. هدف این پژوهش، شناخت گیاهان دارویی است که به صورت سنتی در منطقه کوه گیسکان شهرستان بوشهر و کوهپایه‌های اطراف آن کاربرد دارویی دارند.مواد و روش‌ها: کاربردهای گیاهان دارویی از 21 نفر آگاه بومی منطقه کوه گیسکان به‌صورت مصاحبه حضوری گردآوری شده و شاخص‌های فراوانی نسبی (relative frequency of citation) و شاخص اهمیت فرهنگی (cultural importance index) برای هر گیاه دارویی منطقه گیسکان محاسبه گردید. یافته‌ها: به‌طور کلی 126 گونه گیاه دارویی در منطقه کوه گیسکان در استان بوشهر مربوط به 58 خانواده شناسایی شدند. گیاهان آویشن شیرازی (zataria multiflora)، بابونه شیرازی (matricarria chamomilla)، سربرنجاس (achillea eriophora dc)، شیرین بیان (glycyrrhiza glabra)، درخت بنه (pistacia atlantica)، اسفرزه یا بنگو (plantago psyllium)، هلپه (teucrium polium)، گیاه تشنه‌داری (scrophularia striata)، کاسنی (cichorium intybus) و رازیانه (foeniculum vulgare) دارای بالاترین شاخص اهمیت فرهنگی بودند. شایع‌ترین کاربرد دارویی آن جهت بیماری‌های تنفسی، گوارشی، زنان، زایمان و عمومی (اصلاح مزاج و ضعف بدن)، عفونی و متابولیک بود.نتیجه‌گیری: تنوع گسترده‌ای از گیاهان دارویی در منطقه کوه گیسکان استان بوشهر وجود دارد که در مواردی از بیماری‌های گوناگون به‌کار برده می‌شوند که این کاربردها منطبق با دانش پزشکی روز دنیا می‌باشد. اما با این وجود در این منطقه شماری از گیاهان برای درمان بیماری‌هایی به‌کار برده می‌شود که ویژه این منطقه است و پژوهش پیرامون این گیاهان دارویی می‌تواند آغازگر راهی برای کشف داروهای جدید در عرصه درمان باشد.

Ethnopharmacology of Medicinal Plants in the Giskan Mountain Area

Background: Ethnopharmacology, as a multidisciplinary approach for novel drug discovery, provides valuable data about medicinal plants in different cultures.The aim of this ethnopharmacological study was to identify medicinal plants in the Giskan mountain area.Materials and Methods: The medical uses of medicinal plants were gathered from 20 local nformants by facetoface interviews. The relative frequency of citation (FRC) and cultural importance (CI) indices were calculated.Results: A total of 126 medicinal plants belonging to 58 families were identified. Zataria multiflora, Achillea eriophora DC, Matricario chamomilla, Glycyrrhiza glabra, Pistacia Atlantica, Plantago psyllium, Teucirum polium, Scrophularia striata, Cichorium intybus, Foeniculum vulgare had the highest CI and FRC indices. The highest medical uses were for respiratory diseases, gastrointestinal discomforts, obstetrics and gynecology, general conditions (temprament and weakness), infectious diseases and metabolic disorders.Conclusion: There is a vast variety of medicinal plants in the Giskan mountain area. Although most of the therapeutic applications of these plants in this area are the same as Iran rsquo;s traditional medicine, the people in the Giskan mountain area use some of these plants for some diseases which are unique for this region. Thus, investigation about these plants should be initiated to discover novel drugs for clinical applications.