اتنوفارماکولوژی گیاهان دارویی جنوب غربی کوه مند

زمینه: اتنوفارماکولوژی ابزاری است نیرومند که با ایجاد فرصت برای همکاری میان رشته ای و چند رشته ای و نیز کسب اطلاعات بسیار با ارزش در مورد گیاهان دارویی به کار برده شده در فرهنگ های گوناگون، زمینه را جهت کشف داروهای جدید فراهم می سازد. هدف از این پژوهش شناخت گیاهان دارویی بوده است که به صورت سنتی در منطقه جنوب غربی کوه مند در شمال خلیج فارس،کاربرد دارویی دارند.موادوروش ها: داده های اتنوفارماکولوژیک گیاهان دارویی از 20 نفر آگاه بومی منطقه جنوب غربی کوه مند به صورت مصاحبه حضوری گرداوری شد و شاخص های فراوانی ثبت نسبی (relative frequency of citation) و شاخص اهمیت فرهنگی (cultural importance index) برای هر گیاه دارویی محاسبه گردید. یافته ها: به طور کلی116 گونه گیاه دارویی در منطقه جنوب غربی کوه مند در استان بوشهر مربوط به 65 خانواده شناسایی گردید. گیاهان آویشن شیرازی (zataria multiflora)، سربرنجاسف (achillea eriophora dc)، رازیانه(foeniculum vulgare)، هلپه (teucrium polium)، گل زرد (haplophyllum tuberculatum)، زیره سبز (cuminum cyminum)، اسفرزه (plantago psyllium)، سیاهدانه (nigella sativa) و آلوئه ورا (aloe vera) دارای بالاترین شاخص اهمیت فرهنگی بودند. گیاهان آویشن شیرازی (zataria multiflora)، رازیانه (foeniculum vulgare)، سیاهدانه (nigella sativa)، زیره سبز (cuminum cyminum) و سربرنجاسف (achillea eriophora dc) نیز بالاترین فراوانی ثبت نسبی را از خود نشان دادند. شایع ترین کاربرد دارویی گیاهان به ترتیب برای بیماری های دستگاه گوارشی، زنان و زایمان، متابولیک، تنفسی و بیماری های عفونی به دست آمد.نتیجه گیری: تنوع گسترده ای از گیاهان دارویی در منطقه جنوب غربی کوه مند وجود دارد که هر چند همان کاربردهای درمانی که در طب سنتی ایران رایج است از آنها انجام می شود ولی مردم این منطقه شماری از گیاهان را برای درمان بیماری هایی به کار می برند که ویژه این منطقه است. برای مثال استفاده از آویشن، سربرنجاسف، رازیانه و گل زرد در دردهای شکمی، سیاهدانه در عوارض بعد از زایمان، آلوئه ورا برای چربی خون بالا، اسفرزه برای آبسه های چرکی، گل زرد در عفونت ها و دردهای عضلانی و رازیانه در زردی را می توان برشمرد. پژوهش پیرامون این گیاهان دارویی می تواند آغازگر راهی برای کشف داروهای جدید در عرصه درمان باشد.