برنامه آموزشی مبتنی بر تئوری رفتار برنامه‌ریزی‌شده و تاثیر آن بر سازه‌های تئوری در بیماران مبتلا به پرفشاری خون

زمینه و هدف: پرفشاری خون یکی از شایع ترین بیماری های غیرواگیر و از مهمترین مشکلات سلامتی در جهان به شمار می رود که در عین حال قابل پیشگیری و کنترل می باشد. تئوری رفتار برنامه ریزی شده (theory of planned behavior) یکی از تئوری های مهمی است که فرآیند اصلی پذیرش رفتارهای بهداشتی را توضیح می دهد. این مطالعه با هدف تعیین تاثیر آموزش مبتنی بر تئوری رفتار برنامه ریزی شده و تاثیر آن بر سازه های تئوری در بیماران مبتلا به پرفشاری خون، اجرا گردید.روش تحقیق: این مطالعه کارآزمایی میدانی شاهددار تصادفی شده، بر روی 110نفر از بیماران مبتلا به پرفشاری خون شهرستان زیرکوه انجام شد. بیماران به صورت تصادفی ساده در دو گروه مداخله و کنترل قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته بود که سوالاتی در زمینه اطلاعات دموگرافیک و در پنج حیطه نگرش، هنجارهای انتزاعی، کنترل رفتار درک شده، قصد رفتاری و رفتار داشت. روایی پرسشنامه به روش اعتبار محتوا تایید شد و پایایی آن به وسیله ضریب آلفای کرونباخ و آزمون مجدد تعیین گردید. داده ها با استفاده از نرم افزار آماری spss (ویرایش 16) و آزمون های آماری تی مستقل و آنالیز واریانس تکرارشده، تجزیه و تحلیل شدند.یافته ها: قبل از مداخله، دو گروه مورد و شاهد از نظر میانگین نمره سازه های تئوری رفتار برنامه ریزی شده، همسان بودند. پس از مداخله، در گروه مورد، میانگین نمره نگرش از 48/7±4/08 به 2/5±64/1 میانگین نمره هنجار انتزاعی از 4/8±34/9 به 3/00±43/1، میانگین نمره کنترل رفتار از 3/8±33/8 به 3/01±43، میانگین نمره قصد رفتاری از 3/06±33/9 به 2±41/09 و میانگین نمره رفتار از 6/6±65/6 به 4/8±82/45 افزایش یافت و این اختلاف از نظر آماری معنی دار بود؛ ولی در گروه شاهد اختلاف معنی داری در این زمینه مشاهده نشد.نتیجه گیری: تئوری رفتار برنامه ریزی شده می تواند در پیشگیری از رفتارهای منجر به بروز فشار خون بالا موثّر باشد.

Effect of curriculum based on theory of planned behavior, on components of theory in patients with hypertension

Background and Aim: Hypertension is one of the most common and important noncommunicable diseases and health problems in the world today nevertheless, it is preventable and controllable. Theory of Planned Behavior is one of the major theories that explains the process of adopting healthy behaviors. The present study aimed atat determining the effect of the theory on components of theory in patients with hypertension.Materials and Methods:. This randomized controlled field trial study was done on 110 patients with hypertension in Zirkouh city who were divided into two equal groups. Validity and reliability of the questionnaire used were determined through face and content validity and through Cronbachrsquo s alpha and testretest, respectively. The obtained data was analyzed by means of SPSS software (V: 16) using statistical ttest and repeated analysis of variance.Results: Both groups were similar regarding mean score of the theory components before intervention, but after the intervention the average scores of the experimental group increased. The attitude increased from 48.7 to 64.1, subjective norm from 34.9 to 43.1, perceived behavioral control from 33.8 to 43, intention behavior from 33.9 to 41.09 and behavior from 65.6 to 82.45) and these differences were statistically significant (P<0.001).However, nosignificant difference was observed in the control group.Conclusion: Regarding the positive effect of education based on The Theory of Planned Behavior in controlling hypertension, planning of a curriculum based on this theory is recommended.