بررسی عوامل موثّر بر رفتار فعالیت فیزیکی بر اساس الگوی فرانظری، در کارکنان دانشگاه‌های بیرجند

زمینه و هدف: فعالیّت فیزیکی به‌عنوان یک رفتار بهداشتی موثّر، نه‌تنها از بسیاری از مشکلات بهداشتی پیشگیری می‌کند، بلکه می‌تواند سبک زندگی سالم را نیز ارتقا دهد. یکی از الگوهایی که به تبیین رفتار فعالیت فیزیکی می‌پردازد، الگوی فرانظری می‌باشد. مطالعه حاضر، با هدف بررسی عوامل موثّر بر رفتار فعالیت فیزیکی بر اساس الگوی فرانظری در کارکنان دانشگاه‌های بیرجند انجام شد.روش تحقیق: در این مطالعه مقطعی، تعداد 200نفر از کارکنان حوزه معاونت آموزشی و تحقیقات دانشگاه‌های بیرجند، به‌روش سرشماری وارد مطالعه شدند. ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامه‌ای مشتمل بر اطلاعات دموگرافیک و سازه‌های مدل فرانظری بود که به‌روش خودگزارش‌دهی تکمیل گردید. روایی پرسشنامه‌ها، از طریق بررسی روایی صوری و محتوایی توسط اساتید و پایایی پرسشنامه از طریق محاسبه آلفای کرونباخ و تعیین ضریب همبستگی به‌روش آزمون-بازآزمون تایید شد. داده‌های گردآوری‌شده، وارد نرم‌افزار spss (ویرایش 16) شد و توسط آزمون‌های آماری آنالیز واریانس یک‌طرفه، کروسکال‌والیس و تست تعقیبی توکی، در سطح معنی‌داری 05/0 > ? مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته‌ها: میانگین سنّی شرکت‌کنندگان 9/8±9/36 بود. از 200 شرکت‌کننده، 90 نفر (45%) مرد بودند. 14% از شرکت‌کنندگان در مرحله پیش‌تفکّر، 28% در مرحله تفکّر، 29% در مرحله آمادگی، 8/7% در مرحله عمل و 2/21% در مرحله نگهداری رفتار فعالیت فیزیکی قرار داشتند. نتایج آزمون آنالیز واریانس، اختلاف آماری معنی‌داری را بین مراحل تغییر رفتار فعالیت فیزیکی با منافع درک‌شده، توازن در تصمیم‌گیری، فرآیندهای تغییر و خودکارآمدی نشان داد (001/0 > p).نتیجه‌گیری: اغلب کارکنان مورد بررسی، زندگی بی‌تحرّکی داشتند که نشان می‌دهد، مداخلات برنامه‌ریزی‌شده برای ارتقای فعالیت فیزیکی کارکنان مورد نیاز می‌باشد. در این زمینه، استفاده از مداخلات مبتنی بر مدل فرانظری می‌تواند کمک‌کننده باشد.