اثر عصاره‌های آبی و اتانولی دانه اسپند (Peganum harmala L)بر پروفایل چربی‌های خون در رت

زمینه و هدف: آترواسکلروز، عامل اصلی مرگ و میر در بیماران قلبی- عروقی بوده و وابستگی پاتوژنز آن به افزایش سطح ‌کلسترول با دانسیته‌ پایین (ldl) اثبات شده است. درمان بیماری‌های قلبی- عروقی به کمک داروهای ‌شیمیایی، دارای عوارض ‌جانبی متعدّد می‌باشد؛ از این‌ رو، گرایش به استفاده از گیاهان‌ دارویی برای درمان این بیماری‌ها رو به افزایش می‌باشد. با توجه به اینکه در طبّ‌ سنتی، دانه‌ گیاه‌ اسپند به‌عنوان کاهنده چربی‌های خون مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ بنابراین مطالعه ‌حاضر با هدف تعیین اثر عصاره‌های آبی و اتانولی دانه‌ اسپند بر پروفایل چربی‌های ‌خون طراحی و اجرا گردید.روش تحقیق: پژوهش تجربی حاضر، بر روی 18 سر رت که به‌طور تصادفی، در 3 گروه 6 تایی شامل: دو گروه ‌آزمایش و یک گروه کنترل دسته‌بندی شده بودند، انجام شد. گروه‌های آزمایشی i و ii به‌ترتیب روزانه برای 30 روز، با 3 میلی‌لیتر مایع محتوی mg/kg100 عصاره ‌آبی و اتانولی دانه‌ اسپند گاواژ می‌شدند و گروه iii به‌عنوان شاهد منفی، معادل حجم عصاره ‌مصرفی گروه‌های آزمایش، آب ‌مقطر دریافت می‌نمود. در پایان آزمایش، رت‌ها بیهوش شده و خون‌گیری از آنها انجام شد و میزان چربی‌های خون آنها شامل: تری‌گلیسرید (tg)، کلسترول‌ تام (tcl) و کلسترول‌های ldl و hdl اندازه‌گیری و میزان‌کلسترول vldl آنها نیز محاسبه گردید. اطلاعات به‌دست‌آمده، با استفاده از نرم‌افزار آماری spss (ویرایش 5/11) و به کمک آزمون‌های anova و tukey، در سطح معنی‌داری 05/0p < تجزیه و تحلیل شدند. یافته‌ها: یافته‌ها نشان ‌دادند که میزان کلسترول ldl در گروه‌های آزمایشی i و ii به‌ترتیب: 3/4±8/36 و 3/4±8/35 و در گروه‌ کنترل 6/4±3/44 بود و اختلاف میزان کلسترول ldl در گروه‌ آزمایشی i با گروه کنترل (025/0=p) و در گروه آزمایشی ii با گروه کنترل (012/0p=) هر دو معنی‌دار بود. سایر چربی‌های خون در مقایسه با گروه کنترل، اختلاف معنی‌داری نشان‌ ندادند. نتیجه‌گیری: مصرف ‌خوراکی دانه ‌اسپند، می‌تواند کلسترول ldl را به‌طور‌ معنی‌داری کاهش‌دهد و اثر عصاره الکلی‌ گیاه، موثرتر از عصاره ‌آبی آن می‌باشد.