تاثیر فعالیت‌‌بدنی بر شاخص‌های متابولیک و آنتروپومتریک در زنان یائسه و غیر یائسه

زمینه و هدف: تاثیر مفید فعالیت ‌بدنی بر برخی عوامل خطرزا موجب بهبود و ارتقاء شاخص‌های متابولیک و فیزیولوژیک افراد شده و شرایطی مانند یائسگی سلامتی زنان را بیشتر در معرض خطر قرار می‌دهد؛ بنابراین هدف از تحقیق حاضر، بررسی تاثیر فعالیت‌‌ بدنی بر شاخص‌های متابولیک و آنتروپومتریک در زنان یائسه و غیر یائسه است. روش تحقیق: در این مطالعه نیمه‌تجربی 77 زن یائسه و غیر یائسه در 4 گروه شامل یائسه [فعال (n=18)، غیرفعال (n=17) و غیریائسه (فعال (n=23)، غیرفعال (n=19)] شهرستان رشت که در سالن‌های ورزشی شهر رشت به مدت سه جلسه در هفته و هر جلسه یک و نیم ساعت حداقل برای 6 ماه فعالیت ورزشی منظم داشتند. آزمودنی‌ها براساس یائسگی (یک سال کامل آمنوره باشند) و غیر یائسگی (براساس گزارش خود افراد)، فعال و غیرفعال (بر اساس پرسش‌نامه بوچارد) به صورت هدفدار و غیرتصادفی گروه‌بندی شدند؛ سپس پرسش‌نامه ثبت سه روزه فعالیت‌بدنی بوچارد برای ارزیابی هزینه انرژی تام و تعیین سطح فعالیت‌بدنی تکمیل، شاخص توده بدن (bmi)، دور کمر به لگن (whr)، ضخامت چربی زیر پوستی برای ارزیابی درصد چربی بدن اندازه‌گیری شد، عوامل خطرزای قلبی عروقی شامل فشار خون سیستولی (sbp)، فشار خون دیاستولی (dbp)، اندازه‌گیری و نمونه خون به میزان 5 میلی‌لیتر از همه‌ی آزمودنی‌ها برای اندازه‌گیری کلسترول تام (tc)، تری‌گلیسیرید (tg)، لیپوپروتئین‌کم‌چگال (ldl-c)، لیپوپروتئین‌پر‌چگال (hdl-c) و نسبت کلسترول به لیپوپروتئین‌پرچگال (tc/hdl-c) پس از 12 ساعت ناشتا گرفته شد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش آماری تجزیه و تحلیل واریانس (anova) و آزمون تعقیبی توکی با استفاده از نرم‌افزار spss نسخه 20استفاده شد. یافته‌ها: نتایج این تحقیق نشان داد که بین زنان یائسه (فعال و غیرفعال) در شاخص‌های whr، sbp، dbp، شاخص توده بدن، درصد چربی بدن تفاوت معنی‌داری وجود ندارد (0/05>p) این موضوع همچنین در زنان غیر یائسه (فعال و غیرفعال) دیده شد. در صورتی که بین زنان یائسه غیرفعال و زنان یائسه فعال در شاخص‌هایtc ،tg ، ldl-c،hdl-c  وtc/hdl-c  تفاوت معنی‌داری (0/01>p) مشاهده شد. این نتایج در بین زنان غیر یائسه غیرفعال و غیر یائسه فعال نیز دیده شد. نتیجه‌گیری: نتایج این پژوهش نشان داد هرچند فعالیت‌‌بدنی نتوانست وزن، bmi و درصد چربی بدن زنان یائسه و غیریائسه را به‌طور معنی‌داری تغییر دهد؛ اما توانست نیمرخ لیپیدهای خون را تغییر دهد.

the effect of physical activity on metabolic and anthropometric factors in pre and postmenopausal women

background and aims: the beneficial effect of physical activity on some risk factors improves and promotes the metabolic and physiological factors in individuals. women who have gone through menopause are at a greater risk. therefore, the present study aimed to investigate the effect of physical activity on metabolic and anthropometric factors in pre and postmenopausal women.materials and methods: a total of 77 women participated in this quasi-experimental study. the subjects were non-randomly divided into four groups including premenopausal women [active (n= 18), inactive (n= 17)] and postmenopausal women [active (n = 23), inactive (n = 19)] which had regular activity in the gyms of rasht, iran for three 90-minute sessions for at least 6 months. bouchard three-day physical activity record was completed by subjects to assess energy expenditure and to determine levels of physical activity. then body mass index (bmi), waist-hip ratio (whr), and body fat percent (bf%) of subjects were measured. also, systolic blood pressure (sbp), diastolic blood pressure (dbp), total cholesterol (tc), triglyceride (tg), low-density lipoprotein (ldl-c), high-density lipoprotein (hdl-c), and tc/hdl-c were measured. data analysis was performed by one-way analysis of variance (anova) and tukey’s test using spss software (version 20).results: the results of this study indicated no significant difference in sbp, dbp, bmi, bf%, and whr between pre and postmenopausal women (active and inactive). however, significant differences (p≤0/01) were observed in tc, tg, ldl-c, hdl-c, and tc/hdl-c between pre and postmenopausal inactive and active women.conclusion: the results of this study revealed that although physical activity failed to affect bmi, weight, or bf%, it could desirably and significantly affect lipid profile in pre and postmenopausal women.