تنوع بالقوه فعالیت ضدباکتریایی و ضدقارچی اسانس اکوتیپ‌های آویشن کوهی جمع‌آوری شده از چهارده منطقه ایران

زمینه و هدف: آویشن کوهی یکی از مشهورترین گیاهان دارویی ایران از خانواده نعناعیان است و کاربردهای زیادی در طب سنتی همچون تسکین علائم سرماخوردگی و سرفه و تخفیف برخی بیماری های گوارشی دارد؛ همچنین دارای اثرات ضدّ باکتریایی و ضدّ قارچی است. این مطالعه به منظور بررسی تنوع اثرات آنتی بیوتیکی این گیاه اجرا گردیده است.روش تحقیق: اسانس چهارده اکوتیپ مختلف آویشن کوهی با استفاده از دستگاه کلونجر استخراج شده و پس از آنالیز با دستگاه gcms به منظور اندازه گیری حداقل غلظت مهارکنندگی رشد و همچنین حداقل غلظت کشندگی، از 7 نوع باکتری و 2 نوع قارچ به روش رقیق سازی میکرو در محدوده 0/01 تا 5/12 میلی گرم در میلی لیتر استفاده شد.یافته ها: فراوان ترین اجزای اسانس های به دست آمده، مونوترپن های اکسیژنه (%90/6064/60) بودند که تیمول و کاروکرول (%75/55–27/23) مهمترین اجزای آن ها هستند. میزان و غلظت این دو ماده فنولی در اسانس آویشن کوهی، ارتباط مستقیمی با اثرات ضدّ باکتری و ضدّ قارچی دارد. فعالیت ضدّ باکتریایی و ضدّ قارچی اسانس ها به ترتیب در دامنه 0/24 تا 5/12 و 0/08 تا 0/96 میلی گرم در میلی لیتر قرار گرفت. فعال ترین فعالیت ضدّ میکروبی مربوط به اسانس اکوتیپ های سلماس و نودوشن بود و کمترین فعالیت در اکوتیپ رودبار دیده شد.نتیجه گیری: ویژگی های جغرافیایی محل رویش گیاهان، نقش بسزایی در نوع و مقدار ترکیبات داخل اسانس گیاه دارد. در همین راستا اثرات بیولوژیکی و خواص ضدّ باکتریایی و ضدّ قارچی متفاوتی می تواند از هر اکوتیپ بروز کند.

Variety of antibacterial and antifungal activity of Thymus kotschyanus essential oil collected from fourteen regions of Iran

Background and Aim: Thymus kotschyanus is one of the most famous medicinal plants in Iran from the mint family and it has many applications in traditional medicine, such as relieving the symptoms of colds and coughs and relieving some gastrointestinal diseases. It also has antibacterial and antifungal effects. This study was performed to investigate the diversity of antibiotic effects of this plant.Materials and Methods: Essential oils of fourteen different ecotypes of Thymus kotschyanus were extracted by using the Clevenger apparatus. After oil analyses with GCMS device, the minimum inhibitory concentration of growth and also the minimum lethal concentration of 7 types of bacteria and 2 types of fungi were measured by microdilution method in the range of 0.01 to 5.12 mg/ml.Results: Oxygenated monoterpenes were the major fraction (64.60–90.60%) of the oils, and thymol and carvacrol were considered as the most abundant constituents (27.23–75.55%). The amount and concentration of these two phenolic substances in thyme essential oil are directly related to antibacterial and antifungal effects. The antibacterial and antifungal activity of the essential oils ranged from 0.24 to 5.12 and 0.08 to 0.96 mg/ml, respectively. The most active antimicrobial activity is related to the essential oil of Salmas and Nodoshan ecotypes and the least activity was seen in Rudbar ecotype.Conclusion: Geographical characteristics of the place where plants grow have a significant role in the type and amount of compounds in the essential oil of the plant. In this regard, different biological effects and antibacterial and antifungal properties can occur from each ecotype.