کاوش درک معلمان دوره دوم متوسطه از مدل و بکارگیری مدل‌ها در تدریس علوم

مدل‌سازی قسمت جدانشدنی آموزش علوم است و معلمان نقش برجسته‌ای در آموزش مدل‌سازی و استفاده از آن دارند. مدل‌سازی به ایجاد، ارزیابی و بازنگری مدل‌هایی اشاره دارد که پدیده‌های علمی را تبیین می‌کنند و فرامدل‌سازی به تامل و استدلال دربارۀ ماهیت، هدف، محدودیت‌ها و پیامدهای مدل‌ها و مدل‌سازی اشاره دارد. هدف اصلی این پژوهش، بررسی میزان درک معلمان از مدل و همچنین، دیدگاه آنان دربارۀ به‌کارگیری مدل در تدریس علوم بود. در این پژوهش کمّی که جامعۀ آماری آن معلمان علوم (فیزیک، شیمی و زیست‌شناسی) دورۀ دوم متوسطۀ ایران بودند، نمونه‌‌ای 295نفری که در دسترس پژوهشگران قرار داشتند، انتخاب و به‌کمک پرسشنامه، از آن‌ها پرسش‌هایی دربارۀ شیوۀ ادراک و همچنین، امکان استفاده از مدل‌ها در تدریس پرسیده شد. نتایج پژوهش نشان داد معلمان به دانش محتوایی و موضوعی بیشتر از فرایند مدل‌سازی و دانش فرامدل‌سازی اهمیت می‌دهند و مشارکت‌دادن دانش‌آموزان در فعالیت‌های مدل‌سازی بیشتر با هدف توصیف پدیده‌هاست و نه فرایندهای مهم‌تر شناختی مثل پیش‌بینی پدیده‌ها، حل مسئله و یا استدلال علمی. همچنین، معلمان از فرایند طراحی، ارزیابی و بازنگری مدل‌ها براساس پرسش‌های خود دانش‌آموزان، به‌ندرت استفاده می‌کنند و فرایند مدل‌سازی نقش جزئی در عملکرد آن‌ها هنگام تدریس دارد. ارتقای شایستگی معلمان در دانش مدل‌سازی، حمایت و تشویق آن‌ها برای تدریس مبتنی بر مدل‌سازی، بازنگری برنامۀ درسی معلمان علوم درجهت توجه به مهارت‌های شناختی و فراشناختی ازجمله دانش مدل و فرامدل‌سازی می‌تواند هم به بهبود کیفیت تدریس معلمان کمک کند و هم موجب رشد سواد علمی در دانش‌آموزان شود.

exploring the secondary high school teachers understanding of the model and the use of models in science teaching

scientific models are an integral part of science education, and teachers have a prominent role in teaching modelling and its use in science learning. modeling refers to the creation, evaluation, and revision of models that represent scientific phenomena. meta modeling refers to the reflection and reasoning about the nature, purpose, limitations, and implications of models and modeling. in the current study intended to investigate the level of secondary high school teachers’ modelling knowledge and their views on using the model in science teaching. a sample of 295 science teachers (physics, chemistry, and biology) in the iran secondary high school who were available to the researchers was asked questions about perception and the possibility of using models in teaching. the findings showed that teachers give more importance to content knowledge than the modelling process and meta modelling knowledge. the student’s participation in modelling activities was more to describe phenomena and not for predicting phenomena, solving problems, or scientific reasoning. also, teachers rarely use the process of model designing, evaluating and revising based on students’ inquiries, and so the modelling process plays a minor role in their teaching performance. improving teachers modelling competence, supporting them in teaching based on modelling, and revising the science teacher training curriculum to pay attention to cognitive and metacognitive skills, including modelling and metamodeling knowledge, can help to improve the quality of teachers’ performance and also scientific literacy in students.