طراحی مدل رهبری مدرسۀ اجتماعی در مدارس مقطع ابتدایی: یک مطالعۀ کیفی

مدرسۀ اجتماعی، مفهومی از مدرسه به‌عنوان یک مرکز در دسترس برای استفادۀ همۀ سازمان‌های اجتماعی و گروه‌های شهروند، در هفت روز هفته، دوازده ماه سال و همۀ زمان‌هاست. پژوهش حاضر با هدف ارائۀ مدل رهبری مدرسه اجتماعی در مقطع ابتدایی انجام شده است. روش پژوهش، کیفی و از تکنیک تحلیل محتوای کیفی استفاده شده است. جامعۀ پژوهش شامل کلیۀ مقاله‌ها، کتب، گزارش‌ها و پایان‌نامه‌ها به تعداد 150 سند بوده است که از این میان 77 سند تحلیل شد که به موضوع پژوهش مرتبط‌ تر بود. به‌منظور تحلیل داده‌ها از کدگذاری باز، محوری و انتخابی استفاده شده است. این پژوهش، برای محاسبۀ پایایی از ضریب کاپای کوهن و برای اعتبارسنجی مدل، از معیارهای ده‌گانۀ اشتراوس و کوربین بهره برده است. طبق نتایج پژوهش برای رهبری مدرسۀ اجتماعی، سه مقولۀ اصلی، 17زیرمقوله و 112 کد باز شناسایی شد. سه نقش اصلی رهبری مدرسۀ اجتماعی به‌عنوان، رهبری درون مدرسه، اجتماع و میانجی شناسایی شده است. براساس یافته‌های پژوهش، رهبر مدرسۀ اجتماعی با داشتن مهارت‌های ارتباطی و تشریک مساعی، ساختار تصمیم‌گیری را به‌سوی یک رهبری جمعی و تیمی تغییر می‌دهد؛ همچنین برای به ارمغان آوردن یک استراتژی موفق مدرسۀ اجتماعی، نیاز به تغییر در ساختارها، شیوه‌ها و مشارکت‌های موجود در مدرسه و درنتیجه تغییر در رهبری سنتی آن است؛ زیرا انتظارات از مدارس و مدیران مدرسه در حال تغییر است.

Designing a Model of Community School Leadership in Elementary Schools: A Qualitative Study

Community school is a concept of the school as a center available to all community organizations and citizen groups, seven days a week, twelve months a year and at all times. The present study conducted to propose a model of community school leadership in elementary schools. A qualitative research method was implemented, using the technique of qualitative content analysis. A sample of 77 documents more relevant to the research subject among 150 articles, books, summary reports and theses was selected. Open, axial and selective coding was used for data analysis. Reliability calculation and model validation were made, using the Cohen’s Kappa coefficient and the Strauss and Corbin’ ten evaluative indicators, respectively. Finally, 3 main categories, 17 subcategories and 112 codes were identified for community school leadership. Schoolsite leadership, communitywide leadership, and intermediary leadership were determined as three main roles for community school leadership. Findings from the study indicate that community school leader with relational and collaborative skills can alter structure of the decisionmaking process towards a collective leadership. Also, a successful community school strategy necessitates making a change in existing structures, practices and collaborations in the school and, as a result, in its traditional leadership since expectations for schools and school administrators are changing.