واکاوی ادراکات دانش‌آموزان در زمینۀ یادگیری درس ریاضی: نقش قدرتمند خودپندارۀ ریاضیاتی و مهارت‌های مطالعۀ ریاضی

هدف این پژوهش، کشف قدرتمندترین عوامل اثرگذار بر یادگیری درس ریاضیات در دوره‌ متوسطه بود. با توجه به ماهیت اکتشافی این هدف، پرسشنامه‌ای جامع برای سنجش عوامل مرتبط با یادگیری ریاضیات طراحی شد که ادراکات دانش‌آموزان دبیرستانی را درباره‌ مجموعه‌ گسترده‌ای از عوامل اندازه‌گیری می‌کرد. حداقل حجم نمونه‌ موردنیاز برای انجام تحلیل‌ها با استفاده از نرم‌افزار جی‌پاور برآورد و سپس با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای تعداد نُه مدرسه‌ دولتی در شهرستان کاشان به تصادف انتخاب شد. پس از اجرای پرسشنامه بر روی کل دانش‌آموزان پایه‌ دهم در هرکدام از این مدارس، درنهایت تعداد 575 پرسشنامه‌ کامل به دست آمد. با انجام تحلیل عامل اکتشافی بر روی داده‌ها دو مولفه‌ اصلی، یکی مربوط به ادراکات دانش‌آموزان از خویشتن و دیگری مربوط به ادراکات دانش‌آموزان از دبیران ریاضی شناسایی شد که هرکدام شامل چند عامل بود. تحلیل رگرسیون چندمتغیره نشان‌دهندۀ آن بود که ادراکات دانش‌آموزان درباره‌ خودشان اثر قدرتمندتری بر یادگیری درس ریاضیات دارد. پس اجرای مدل اثرات آمیخته و کنترل اثر رشته‌ تحصیلی دانش‌آموزان نیز مشخص شد. از میان ادراکات، عامل خودپنداره‌ ریاضیاتی و مهارت‌های مطالعه، اثر قدرتمندی بر پیشرفت تحصیلی درس ریاضیات دارد. دلالت اصلی این یافته برای آموزش ریاضیات این است که در کنار ارتقای مهارت‌ها و فنون تدریس معلمان ریاضی یا تدریس اثربخش این درس، باید به ایجاد خودپنداره‌ ریاضیاتی مثبت در دانش‌آموزان و نظارت بر مهارت‌های مطالعه و یادگیری توجه کرد. درواقع اگرچه سوال اساسی بسیاری از دبیران ریاضیات این است که «من چگونه می‌توانم ریاضیات را به شکل اثربخش‌تر آموزش دهم؟»، یافته‌های پژوهش حاضر نشان‌دهندۀ آن است که بهبود خودپنداره‌ ریاضیاتی و مهارت‌های مطالعه‌ دانش‌آموزان نیز به‌مراتب حائز اهمیت است.

An Exploratory Study of the Students Perceptions about Learning Mathematics: The Powerful Influences of Mathematical Self-Concept and Study Skills

The aim of this research was to discover the most effective factors influencing students learning in secondary schools mathematic courses. With regard to the exploratory nature of this aim, researchers designed a comprehensive questionnaire for measuring diverse variables related to the learning of mathematics that measured student’s perceptions or learning experiences. Then, the GPower software was used for determining the required sample size and collecting survey data. Nine public secondary schools were randomly selected through the cluster sampling method. After the implementation of the questionnaire on high school 10th graders in each school, finally 575 complete and analyzable questionnaires were returned. The exploratory factor analysis was implemented and two categories of interrelated factors were detected; one concerning student’s selfconceptions and the other, concerning student’s perceptions about their teachers. The multivariate regression showed that student’s perceptions of themselves has a powerful influence on their learning in math courses. After implementation of mixed models’ method and controlling the effect of student’s academic major, it was revealed that student’s mathematical selfconcept and student’s study skills in math have the greatest influence in their academic achievement in mathematics. The most important implication of this finding is the necessity of promoting student’s positive selfconcept in math and guiding their specific and suitable skills for individual study. Many teachers say: “how can I teach math more effective?” these findings put this question forward: “how can I promote my student’s math selfconcept and study skills”. It seems that the aforementioned question could be an invaluable challenge for math teachers.