بررسی روش‌های ایجاد تعامل و بهبود مشارکت دانشجویان در فرایند یادگیری در آموزش عالی: یک مرور نظام‌مند

هدف از پژوهش حاضر، شناسایی روش‌های ایجاد تعامل دانشجویان در فرایند یادگیری و شناسایی ویژگی‌های تعامل اثربخش در فرایند یادگیری است. تعامل‌های یادگیری باید مجموعه‌ای از ویژگی‌‌ها را داشته باشد تا یادگیری محقق شود. در این پژوهش کیفی، از روش مطالعۀ مرور نظام‌مند منطبق با دستورالعمل پریزما (prisma) برای مطالعۀ پژوهش‌‌های پیشین و از روش پدیدارشناسی با بهره‌گیری از گروه‌‌های کانونی برای کسب تجارب خبرگان استفاده شده است. در پایگاه اطلاعاتی web of science جستجوی مقاله‌های مرتبط با هدف پژوهش طی سال‌های 2009 تا 2019 انجام شد که تعداد 252 مقاله در حوزۀ تخصصی رشتۀ تعلیم‌وتربیت به‌عنوان جامعۀ آماری به دست آمد. معیارهای ورود مقاله‌ها به مطالعۀ مرور نظام‌مند، مقاله‌های علمی‌پژوهشی در حوزۀ آموزش عالی بود که درنهایت 20 مقاله تحلیل شد. اعضای گروه کانونی، متخصصان علوم تربیتی ‌بودند که از طریق نمونه‌گیری هدفمند و روش گلوله‌برفی انتخاب شدند. پایایی مضمون‌های استخراج‌شده از طریق خودبازبینی پژوهشگر و توافق موضوعی سه کدگذار انجام شد. یافته‌‌های پژوهش شامل 9 روش‌‌ ایجاد تعامل (ایجاد محیط یادگیری مبتنی بر مسئله یا مشکل، ایجاد فضایی برای تفسیر و تامل فردی و بحث و گفتگو، ارائۀ بازخورد، پاداش و تشویق‌کردن مبتنی بر انگیزاننده‌های درونی، مشارکت‌دادن دانشجو در طراحی آموزشی و اجرا، استفاده از ابزارهای چندرسانه‌‌ای، خودارزیابی، استفاده از تکنیک‌‌های یادگیری همیارانه، ارزیابی همتایان، طراحی و تسهیل فعالیت گروهی) و 13 ویژگی تعامل اثربخش در فرایند یادگیری است که با کاربست آن در عمل، محیط یادگیری پویا و فعال ایجاد می‌شود.

Investigating the methods of creating interaction and improving students’ engagement in the learning process in higher education: A systematic review

The purpose of this study is to identify ways of interaction as well as the characteristics of effective interaction, to which the realization of learning contingent upon. In this qualitative research, the method of systematic literature review (SLR) based on PRISMA guidelines and the phenomenological focus group were deployed to study previous researches and understand the experiences of experts, respectively. In the web of science database, articles related to the research purpose were searched from 2009 to 2019, and 252 articles in the field of education were obtained as a statistical population. Criteria for inclusion of articles in the systematic literature review were peerreviewed articles in the field of higher education, in which 20 articles were analyzed. The members of the focus group were education specialists who were selected through purposive sampling using snowball method. The reliability of the extracted themes was achieved through researcher selfreview and thematic agreement of three coders. Findings include 9 ways to create interaction (creating a learning environment based on a problem or problem, creating a space for personal interpretation and discussion, providing feedback, reward and encouragement based on intrinsic motivation, student participation in educational design and implementation, the use of  multimedia tools, selfassessment, the use of collaborative learning techniques, peer evaluation, design and facilitation of group activities) and 13 characteristics of effective interaction in the learning process. Based on these findings, a dynamic and active learning environment can be created.